ارزیابی عملکرد برونداد مدل های اقلیمی CMIP۶ در برآورد تبخیر - تعرق مرجع در ایران

Abstract

تبخیر- تعرق مرجع (ETo) یکی از مهم ترین اجزای چرخه هیدرولوژیکی است که تخمین صحیح آن در طراحی و مدیریت سیستم‌های آبیاری، مطالعات زیست محیطی و منابع آب از اهمیت بسزایی برخوردار است. جهت انجام پژوهش‌های اقلیمی استفاده از داده‌های شبکه‌ای و خروجی مدل‌های اقلیمی مستلزم ارزیابی و صحت سنجی است. از اینرو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی دقت جدیدترین مدل‌های CMIP6 در برآورد تبخیر - تعرق مرجع در پهنه ایران تدوین شده است. بدین منظور داده‌های تاریخی مربوط به 10 مدل CMIP6 از پایگاه داده USGS استخراج شد و میزان ETo در 44 ایستگاه همدیدی ایران برای دوره پایه و دوره تاریخی مدل ها (2014-1985) با استفاده از روش هارگریوز سامانی برآورد شد. جهت صحت سنجی میزان دقت مدل ها و مقادیر مشاهداتی متناظر با آن از سنجه های آماری MSE، RMSE، MAE ، MBE و نمودار Taylor بهره گرفته شد. نتایج حاصل از ارزیابی دقت مدل‌ها در مقیاس‌های ماهانه، فصلی و سالانه نشان داد که. مدل‌های BCC-CSM2-MR و MRI-ESM2-0 در مقایسه با دیگر مدل ها در پهنه ایران از دقت بالاتری جهت برآورد تبخیر - تعرق برخوردار هستند و مدل MIROC6 با مقدار RMSE(1/91) ضعیف ترین عملکرد را در بین مدل های مورد مطالعه نشان داده است. از نظر منطقه ای به طور کلی خطای مدل BCC-CSM2-MR در پهنه های شمالی و جنوبی کشور نسبت به مدل MRI-ESM2-0 بیشتر است. همچنین مدل MRI-ESM2-0 برای مناطق مرتفع زاگرس خطای بیشتری را نسبت به مدل BCC-CSM2-MR نشان می دهد.