رد پایی از رندی های سیاسی حافظ با الهام از نهج البلاغه

Abstract

هر چند غزل بهانهای برای بیان حدیث عاشقی است و حافظ سرآمد غزلسرایان تلفیقی محسوب میشود ولی از مقایسة برخی غزلهای وی با مفاهیم نهجالبلاغه ابیاتی یافت میشود که اصول مهم کشورداری با اعجاز کلام حافظ در هم آمیخته شده است و جلوهای ناشناخته از دوش با من گفت پنهان کاردانی » رندیهای حافظ ظهور پیدا میکند. او در غزلی با مطلع با الهام گرفتن از نامة تاریخی امام علی(ع) به مالک اشتر اصول کشورداری را به آصف « تیزهوش صاحبقران، وزیر شاه شجاع، گوشزد میکند. درسهایی همچون: آسان گرفتن با مردم، گشادهرویی با آنان، شرح صدر حاکم، پرهیز از غم دنیا، گفتار حکیمانه، پوشاندن عیوب مردم، نادیده گرفتن اشتباهات و عفو خطاهای آنان از جمله اصول مهم کشورداری است که در بیت - بیت این غزل از معارف علوی تأثیر پذیرفته است و تشخیص آن فقط با اشراف نسبت به نهج - البلاغه امکانپذیر است. رندی دیگر حافظ آن است که بیآنکه به تملّق وزیر دربار بپردازد، همچون پدری زیرک راه و رسم کشورداری و حکومت بر مردم را در قالب دلنشینترین کلام به او هدیه میکند و اصول حکومت علوی را به شیوهای رندانه به عالیترین مقام مدیریتی قابل دسترس خود نفوذ میدهد؛ به طوری که در خاطر وزیر مقبول میافتد. با بازخوانی دیوان حافظ و یافتن نمونههایی از این دست، میتوان وی را الگویی شایسته برای ایجاد نوآوری در علوم انسانی دانست.