تحلیل رویکردهای مقابله با تنش‌های پایداری در زنجیره تأمین فرش ماشینی ایران: یک مطالعه کیفی

Abstract

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر با مطرح شدن موضوع زنجیره تأمین پایدار، تنش میان ابعاد پایداری به یکی از موضوعات مهم در ادبیات زنجیره تأمین تبدیل شده است. این موضوع در زنجیره تأمین فرش ماشینی ایران که در عرصه صادرات نقش مهمی دارد نیز وجود دارد و چالش‌های جدی ایجاد کرده است. با توجه خلأ مطالعاتی موجود، این پژوهش با هدف شناسایی رویکرد مرجح در برخورد با تنش‌ها، استفاده (عدم استفاده) از سایر رویکردها و دلیل برتری رویکرد مرجح انجام شده است. روش: این تحقیق از نوع تحقیق کاربردی است که با هدف اکتشاف و با رویکرد کیفی و استراتژی پیمایشی انجام شده است. برای گرداوری داده‌ها از مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با خبرگان استفاده شد. شیوه نمونه‌گیری قضاوتی و گلوله برفی و حجم آن در روش دلفی 17 نفر و در روش تحلیل مضمون بر اساس اشباع نظری برابر با 20 نفر تعیین گردید. برای ارزیابی استحکام یافته‌ها در مرحله دلفی از اجماع نظر نسبی و در مرحله تحلیل مضمون از معیارهای قابل اعتماد، اطمینان، ثبات و تائید پذیری استفاده شد. یافته‌ها: بعد از اعتبار سنجی نتایج100 درصد خبرگان رویکرد «موازنه» را رویکرد مرجح دانستند، رویکرد «پارادوکس» و «برد-برد» در ابتدای مواجه با تنش‌ها استفاده می‌شود و رویکرد «یکپارچگی» استفاده نمی‌شود. همچنین 26 علت در قالب 13 دسته فرعی و 6 دسته اصلی «بی‌تفاوتی اجتماعی»، «مدیران غیرحرفه‌ای»، «بی‌تفاوتی دولتی»، «ضعف قانونی»، «چالش‌های اقتصادی» و «چالش‌های هماهنگی در زنجیره تأمین» برای برتری رویکرد موازنه شناسایی شد. نتیجه‌گیری: بهبود هماهنگی در زنجیره تأمین از طریق اشتراک اطلاعات و تصمیم‌گیری مشارکتی، توانمندسازی مدیران و اعتمادسازی می‌تواند در راستای تعدیل شرایط مؤثر باشد.