آینده‌پژوهی تأمین مالی دولتی در زنجیره تأمین بهداشت و درمان: رویکرد تحلیل سناریو

Abstract

زمینه و هدف: تأمین مالی بخش سلامت اهمیت بسیار بالایی دارد و به معنای تأمین پول، بودجه یا منابع لازم برای آن است. با توجه به نقش حیاتی دولت در تأمین مالی سلامت در این پژوهش پیشران‌های تأمین مالی از طریق دولت شناسایی و آینده‌های محتمل بررسی گردید. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی است و در ۴ فاز تدوین‌ شد. شیوه نمونه‌گیری در تمام مراحل به صورت قضاوتی و گلوله برفی بود. در مرحله اول بر اساس اشباع نظری ۱۵ نفر و در سایر مراحل ۱۲ نفر از خبرگان مشارکت داشته‌اند. در فاز اول از طریق مصاحبه و روش تحلیل تماتیک، پیشران‌های تأمین مالی شناسایی شد. در فاز دوم با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و نرم‌افزار Micmac ۶.۱.۲، پیشران‌های اصلی استخراج گردید. در فاز سوم با رویکرد مدیریت تعاملی، عدم قطعیت هریک از پیشران‌های اساسی مشخص گردید و درنهایت در فاز چهارم با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و تحلیل آن با نرم‌افزار Scenariowizard ۴.۳.۱، سناریوهای سازگار مشخص گردید. یافته‌ها: در این پژوهش ۱۴ عامل اثرگذار بر تأمین مالی دولتی بخش بهداشت و درمان شناسایی شد. همچنین ۵ سناریو سازگار برای تأمین مالی به دست آمد. در سناریوی «دولت متمول» شرایط تأمین مالی از طریق دولت مطلوب اما در سناریوهای «ناکارآمد آرام»، «ناکارآمد بی‌برنامه»، «ناکارآمد متزلزل» و «دولت ورشکسته» دولت مشکلات متعددی دارد و بخش سلامت باید روی سایر روش‌های تأمین مالی تمرکز کند. نتیجه‌گیری: با توجه به عدم مطلوبیت اکثر سناریوها، لازم است متولیان بهداشت و درمان برای کاهش وابستگی به بودجه دولتی و ارتقاء تأمین مالی از سایر روش‌ها اقدام نمایند. روش‌هایی مانند تأمین مالی از طریق ارائه خدمات، کمک‌های خیرین و بیمه‌ها و بازار سهام باید موردتوجه جدی قرار بگیرد.