آینده‌پژوهی تأمین مالی از طریق ارائه خدمات در زنجیره تأمین بهداشت و درمان

Abstract

مقدمه: بخش سلامت به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی رشد در کشورها شناخته می‌شود. در پرتو بحران‌های بهداشتی اخیر، اهمیت تأمین مالی مناسب این بخش بیش‌ازپیش آشکار شده است. این پژوهش به دنبال شناسایی راه‌های احتمالی تأمین مالی در آینده، از طریق ارائه خدمات در زنجیره تأمین بهداشت و درمان است. روش­ها: این پژوهش کاربردی، با رویکرد ترکیبی، در ایران و طی سال‌های 1400 تا 1402 در چهار مرحله اجرا شده است. در مرحله اول، 15 نفر و در مراحل بعدی، 12 نفر از خبرگان شامل مدیران زنجیره تأمین بهداشت و درمان و اساتید دانشگاهی با تخصص در این حوزه، مشارکت کرده‌اند. ابتدا، از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، پیشران‌های تأمین مالی از طریق ارائه خدمات شناسایی شدند. در مرحله دوم، پیشران‌های اصلی با استفاده از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته و نرم‌افزار میک‌مک استخراج گردیدند. در مرحله سوم، عدم قطعیت هر یک از پیشران‌ها با رویکرد مدیریت تعاملی مورد بررسی قرار گرفت. نهایتاً، در مرحله چهارم، سناریوهای ممکن با استفاده از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته و نرم‌افزار سناریوویزارد تعیین شدند. یافته­ها: در این پژوهش، از میان 20 پیشران شناسایی‌شده، 13 مورد به‌عنوان پیشران‌های اصلی شناخته شدند که 15 سناریوی سازگار را تشکیل دادند. نتایج نشان می‌دهد که بهبود و تمایز خدمات می‌تواند، همراه با تورم، به گران‌تر شدن خدمات و در نتیجه، محرومیت مردم از خدمات سلامت منجر شود. از طرف دیگر، عدم بهبود خدمات درمانی می‌تواند به خروج سرمایه از کشور و ناکفایتی در مواجهه با بیماری‌های جدید منجر شود. نتیجه‌گیری: برای حل این تناقض، دو جهت‌گیری متفاوت برای بخش بهداشت و درمان قابل تصور است: الف) بخش‌بندی مشتریان بر اساس توان مالی و نیازهای خدماتی ب) تأمین مالی از طریق روش‌های دیگر. در رویکرد الف، ارائه خدمات متفاوت بر اساس توان مالی مردم می‌تواند به افزایش احساس نابرابری اجتماعی منجر شود. رویکرد دوم نیز تضمینی برای جریان درآمدی ثابت از طریق سایر روش‌های تأمین مالی مانند خیرین ندارد و وضعیت دولت در تأمین مالی مبهم است. در نهایت، رویکرد الف به همراه حمایت دولت از اقشار آسیب‌پذیر، راهکار مرجح به نظر می‌رسد.