اهمیت و شناخت مصارف مختلف زیتون توسط مردم (مطالعۀ موردی: روستای جوبن استان گیلان)

Abstract

سابقه و هدف: استفاده از گیاهان به‌منظور درمان بیماری‌ها، با تاریخ زندگی بشر هم‌زمان بوده است. زیتون یکی از قدیمی‌ترین گیاهان منطقه مدیترانه و به‌ویژه خاورمیانه است. از مهم‌ترین خواص زیتون پیشگیری از بیماری‌های قلبی، کاهش درد مفاصل و پیشگیری از پوکی استخوان است. استفاده از زیتون در اسلام سفارش شده و در قرآن ۷ مرتبه از آن یاد شده است. تحقیق حاضر با هدف ثبت دانش بومی مردم محلی روستای جوبن در شهرستان رودبار استان گیلان در زمینۀ استفاده، علاقه و شناخت از گیاه زیتون صورت گرفته است مواد و روش‌ها: روش تحقیق مقطعی-تحلیلی و ابزار اصلی پژوهش، پرسش‌نامه محقق‌ساخته با ۱۰ گویه عمومی و ۹ گویه تخصصی بود که روایی محتوایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به‌میزان ۰/۹۳۳ به تأیید رسید. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد ۳۰۵ نفر محاسبه شد که به‌صورت تصادفی در محله‌های مختلف روستای جوبن در سال ۱۳۹۸ توزیع شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها نرم‌افزار SPSS استفاده شد. یافته‌ها: بر اساس نتایج، مردم به آگاهی از اثر درمانی زیتون و فرآورده ‌های آن و نیز مصارف خوراکی و بهداشتی آن تأکید کرده و از زیتون و روغن و صابون آن برای درمان و از فرآورده ‌‌های مختلف آن به‌عنوان خوراک استفاده می‌کردند. بیشترین کاربرد مردم منطقه از روغن زیتون برای تسکین دردهای مفصلی، رفع یبوست شدید، دفع سنگ‌های صفراوی و جلوگیری از ابتلا به ناراحتی‌های قلبی و از جوشانده برگ آن برای کاهش قند خون بود. نتیجه‌گیری: بنابراین می‌توان دریافت مردم روستای جوبن دانش غنی در ارتباط با استفاده زیتون دارند که منطبق با کاربردهای به اثبات‏ رسیده آن در طب مدرن است. این آگاهی از نسل‌ها قبل در منطقه وجود داشته است و به‌عنوان بخشی از سرمایه ملی و میراث فرهنگی این منطقه است