مقایسه کمیت و کیفیت اسانس گل و برگ دو زیرگونه بومادران با رویکرد منبع داروسازی در البرز

Abstract

بومادران Achillea millefolium L. از مشهورترین گیاهان دارویی است که به فراوانی در طب کهن برای درمان بیماری‌ها به­طور عام و زخم­ها و سوختگی­ها به­طور خاص مورد استفاده قرار می­گرفته است. این گیاه، زیرگونه­های متعددی دارد که ترکیب­های متفاوتی از مونوترپن­ها و سزکوئی­ترپن­ها در اسانس آن یافت می­شوند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و مقایسه بازده و ترکیب­های اسانس دو زیرگونه بومادران هزار برگ و بوداران البرزی با رویکرد قابلیت استفاده اقتصادی در علوم داروسازی و پزشکی انجام شد. برای این منظور از رویشگاه های این دو زیر گونه در رشته کوه گل و برگ دو زیرگونه در تیرماه و هنگام گلدهی و با سه تکرار جمع­آوری شد. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب (کلونجر) و شناسایی اجزای اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS)صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد بین دو زیر گونه از نظر بازده اسانس گل و برگ در سطح 1 درصد اختلاف معنی­داری وجود داشت و بیشترین بازده متعلق به اندام گل البرزی بود. همچنین مقایسه ترکیب­های مهم اسانس گل و برگ بومادران البرزی گویای آن است که بخش عمده تشکیل دهنده اسانس هر دو اندام ترکیب کامازولن بود و همواره در گل (3/79 درصد) بیشتر از برگ (2/69 درصد) بود. این در حالی است در بومادران هزاربرگ ترکیب 1و8 سینئول ترکیب اصلی در گلها با 4/14 درصد و در برگها 6/5 درصد بود. بنابراین زیرگونه البرزی می­تواند یک منبع طبیعی اقتصادی منحصر به فرد برای صنایع داروسازی در زمینه تولید داروهای محتوی کامازولن نظیر داروهای ضدالتهاب و بیماریهای پوستی و زیرگونه هزار برگ رویش یافته در رشته کوه البرز منبع استخراج 1و8 سینئول در مصارف مختلف پزشکی و دارویی باشد.