اثر نانو ذرات نقره بر تحمل به تنش خشکی دو گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) و باغی (.Thymus vulgaris L) در مرحله جوانه زنی و رشد اولیه

Abstract

در سراسر دنیا یکی از مهم­ترین عوامل غیرزیستی و محدودکننده جوانه­زنی و همچنین رشد اولیه گیاهچه ­ها، تنش خشکی است. جوانه ­زنی به‌شدت تحت تأثیر عوامل محیطی به‌خصوص رطوبت قرار می­گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات نانو ذرات نقره بر شاخص­های جوانه­ زنی دو گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) و آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه عامل (گونه و نانو ذرات نقره و سطوح خشکی) در 4 تکرار به اجرا در­آمد. تیمارهای خشکی در چهار سطح (0، 0.3-، 0.6- و 0.9- مگاپاسکال) و تیمارهای نانو ذرات نقره با چهار غلظت (0، 10، 20 و 30 میلی­گرم در لیتر) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد برهمکنش گونه، تنش خشکی و نانو ذرات بر سرعت جوانه ­زنی و طول ساقه­چه در سطح احتمال 5 درصد معنی­­ دار بود. بالاترین درصد جوانه­ زنی در هر دو گونه در تیمار شاهد بود و با افزایش تنش خشکی، درصد جوانه­ زنی، سرعت جوانه­ زنی و بنیه بذر در هر دو گونه کاهش یافت. آویشن دنایی نسبت به گونه آویشن باغی از سرعت جوانه­ زنی بالا­تری برخوردار بود. ازنظر طول ریشه­ چه، گیاهچه­ های آویشن باغی در مقایسه با آویشن دنایی طول ریشه ­چه بیشتری در سطح خشکی کم داشتند. از سوی دیگر کاربرد نانو ذرات نقره در شرایط عدم تنش خشکی در آویشن باغی موجب روند افزایشی طول ریشه­ چه شد؛ لیکن در گونه آویشن دنایی این روند مشاهده نشد. به‌طورکلی نانو ذرات نقره بر تمام صفات به‌استثناء طول ساقه­ چه، فقط تا سطح خشکی 0.3- مگاپاسکال تأثیر بهبوددهندگی گذاشت و تیمار 30 میلی­ گرم در لیتر آن بهترین نتیجه را دربر داشت.