ارزیابی و تحلیل مدیریت استراتژیک جامع بیابان (مطالعه موردی: شهرستان اردستان)

Abstract

بیابان و بیابان‌زایی به عنوان یکی از مسائل مهم و اساسی گریبان گیر بشر بوده و ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی و تحلیل مدیریت استراتژیک جامع بیابان به‌منظور حفظ و احیای اکوسیستم بیابانی منطقه اردستان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست و مدل SWOT است. در همین راستا آمار و اطلاعات با استفاده از مطالعات اسنادی و بازدیدهای میدانی جمع آوری گردید و همچنین متغیرهای موردنیاز با استفاده از تکمیل پرسشنامه انجام گرفت. سؤالات پرسشنامه به چهار بخش تقسیم شد که قسمت اول مربوط به عوامل فردی پاسخ دهندگان، قسمت دوم مربوط به عوامل داخلی اثرگذار بر مدیریت جامع بیابان، قسمت سوم مربوط به عوامل خارجی اثرگذار بر مدیریت جامع بیابان و قسمت چهارم مربوط به میزان شناخت از فعالیت‌های منابع طبیعی منطقه بود. داده‌ها در پرسشنامه به‌صورت کمی و کیفی با مقیاس رتبه‌ای و بر اساس طیف چهارگزینه‌ای لیکرت کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد موردسنجش و ارزیابی قرار گرفتند. نمونه های آماری به صورت تصادفی از بین 35 نفر جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارشناسان و مردم بومی شهرستان اردستان انتخاب شدند. روایی و پایایی متغیرها نیز بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین متغیر میزان شناخت از طبقه بیابان‌زدایی مربوط به فعالیت‌های منابع طبیعی با 22 گویه و آلفای کرونباخ 81/ 0 توسط پاسخ دهندگان، و کمترین شناخت مربوط به طبقه مرتع‌داری بود که متغیر عوامل خارجی اثرگذار بر مدیریت جامع بیابان 23 گویه و آلفای کرونباخ 77/0و متغیر عوامل داخلی اثرگذار بر مدیریت جامع بیابان با 52 گویه و آلفای کرونباخ 80/0 استفاده شد. همچنین پوشش گیاهی در 8 مقطع در بازه زمانی 1984 تا 2018 (1397-1363) با استفاده از شاخص پوشش گیاهی NDVI مورد بررسی قرار گرفت که بیش‌ترین و متراکم‌ترین پوشش گیاهی مربوط به بازه زمانی سال ۱۹۸۴ و کم پوشش ‌ترین و کم تراکم‌ترین مربوط بازه زمانی ۱۹۹۲ بوده است.