تحلیل روش شناختی جامعه شناسی در ایران

Abstract

جامعه شناسان ایرانی همواره تلاش کرده اند تا درباره پدیده های اجتماعی، معرفت علمی تولید کنند. بدین منظور، برای واکاوی و بررسی یا جستجو در واقعیت اجتماعی، رویکردهای متفاوت و نظریه ها و روش های متنوعی به کار گرفته اند. پژوهش های اجتماعی، مجموعه فعالیت های منظم براساس دیدگاه های نظری معینی است که با انگاره فکری یا پارادایم، مسیر جستجوی پرسش های پژوهشگر اجتماعی برای یافتن پاسخ ها را مشخص می کند. هدف پژوهش حاضر تحلیل روش شناسی علمی جامعه شناسی است تا از این طریق بتوان، به شناسایی و توصیف روش شناسی و پارادایم های غالب در جامعه شناسی ایران پرداخت. اطلاعات این پژوهش به روش کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند پارادایم های اصلی جامعه شناسی اثبات گرایی، تفسیرگرایی و انتقادی هستند و آنان تا به عرصه واقعیت اجتماعی وارد نشود، کفایت لازم را ندارد؛ از این رو، بیشتر مباحث علمی جامعه شناسان ایرانی، با وجود جذابیتی که دارند، روش شناسی معتبری برای ورود به واقعیت اجتماعی و ایجاد تغییر مبتنی بر نظریه ندارند. با این وصف، اندیشمندان و جامعه شناسان ایرانی و در نتیجه، سیاست گذاران اجتماعی با مراجعه به مباحث پارادایمی و براساس نظریه ها درباره جامعه و پدیده های اجتماعی ایران طرح بحث می کنند؛ اما روش شناسی روشنی ندارند