مطالعۀ عوامل مؤثر بر رواداری اجتماعی با رویکرد فراترکیب

Abstract

در گفتمان‌های صلح‌محور، رواداری ‌اجتماعی و نقش آن در توسعۀانسانی، از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است. مدارا و پذیرش تفاوت‎ها، یکی از معیارهای سلامت اجتماعی است و عملکرد انسان‎ها در روابط اجتماعی را بهبود می‌بخشد. میزان و سطح رواداری اجتماعی شیوۀ تفکر اعضای هر جامعه نسبت به «دیگری» را باز می‌نمایاند؛ بنابراین شناسایی عوامل مؤثر بر مدارای اجتماعی می‌تواند گامی در جهت شناسایی و رفع موانع مدارا وتوسعه انسانی باشد. این پژوهش بر مبنای پارادایم تفسیری، رویکرد استقرایی، روش فرا‌مطالعه و استراتژی فراترکیب به مطالعه پژوهش‌های انجام شده در زمینه عوامل مؤثر برمدارای اجتماعی پرداخته است. فراترکیب یکی از شیوه‌های دقیق برای مطالعۀ نتایج پژوهش‌ها است که این امکان را برای محقق فراهم می‌سازد تا به شیوه ساختارمندی از یافته‌های استخراج شده از مطالعات مرتبط با موضوع تحقیق استفاده کند. فراترکیب با فراهم کردن نگرش سیستماتیک برای محققان، از طریق ترکیب پژوهش‌های مختلف، به کشف موضوعات و استعاره‌های جدید و اساسی می‌پردازد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و برحسب نحوة گردآوری داده‌ها، از نوع اسنادی- فراترکیب است. جامعة آماری شامل مقالات پیشین در زمینة «مدارای اجتماعی» است که در بانک اطلاعات نشریات کشور «مگیران» نمایه شده‌اند و در محدوده زمانی 1390 تا 1400 انجام شده‌اند. در زمینة نمونه گیری، مرتبط‌ترین مطالعات با استفاده از رویکردی هدفمند انتخاب شده‌اند و پس بررسی‌های انجام گرفته، 19 پژوهش انتخاب شده است. تحلیل داده‌ها با رویکردی کیفی صورت گرفته است یافته‌ها و نتایج این پژوهش دستاورد پژوهش‌های پیشین در این حوزه مفهومی است و بر این اساس عوامل مؤثر بر ابعاد مختلف مدارا اعم از مدارای هویتی، مدارای سیاسی و مدارای رفتاری، در 6 مقولۀ کلی سرمایۀ انسانی، سرمایۀ اقتصادی، سرمایۀ فرهنگی، سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ نمادین و متغیرهای جمعیتی دسته‌بندی و ابعاد هر کدام از این مفاهیم استخراج و مقوله بندی شده‌اند.