مطالعات رابطه بین دی نداری و مشارکت سیاسی شهروندان در ایران در دهه ۱۳۹۴- ۱۳۸۴

Abstract

در دهه‌های اخیر تحقیقات گوناگونی در مورد رابطه بین دین‌داری و مشارکت سیاسی شهروندان انجام گرفتهاست ازاین‌رو پژوهش حاضر با روش فرا‌تحلیل درصدد تحلیل نتایج مطالعات در این خصوص است. به‌منظور انجام فرا‌تحلیل حاضر، ۱۲ پژوهش مرتبط انتخاب شدند که در سال‌های ۱۳94-۱۳84با هدف ارزیابی ارتباط میان دین و مشارکت سیاسی انجام و در فصلنامه‌های معتبر کشور به چاپ رسیده‌اند. این پژوهش‌ها به روش پیمایشی در جوامع آماری متفاوت و برحسب سنجه‌های پایا به انجام رسیده‌اند. در گام نخست ارزیابی پژوهش‌های منتخب، مفروضات همگنی و خطای انتشار، بررسی شد که یافته‌ها حاکی از ناهمگنی اندازه اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات است. در مرحله دوم، ضریب اندازه اثر و نقش تعدیل‌کنندگی متغیر جنسیت مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان دادند اندازه اثر یا ضریب تأثیر دین‌داری بر مشارکت سیاسی معادل 33/0 است که برحسب نظام تفسیری کوهن، این میزان تأثیر در حد متوسط ارزیابی می‌شود. همچنین با در نظر گرفتن جنسیت به‌عنوان متغیر تعدیل‌کننده، این ضریب برای زنان 28/0 و مردان 43/0 ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان داد مؤلفه‌ دین‌داری بر میزان مشارکت سیاسی اثرگذار است؛ این میزان در بین گروه مردان تا حدودی بیشتر از زنان است. پایبندی بیشتر مردان به باورها و اعتقاد‌های دینی زمینه را برای مشارکت سیاسی بیشتر فراهم می‌کند.