سیاستهای فرهنگی دانشگاه: نسبت میان آرمان تا واقعیت

Abstract

پس از انقلاب اسلامی بخشی از وظیفۀ تقویت آموزههای دینی، ارتقای ارزشهای انقلابی، مقابله با نفوذ
فرهنگی غرب و همنوایی با اهداف نظام سیاسی جامعه برعهده دانشگاه گذاشته شد. سیاستگذاری فرهنگی
در دانشگاههای کشور بهعنوان بخشی از دستگاه ایدئولوژیک و در چارچوب گفتمان دولتی به ابزاری برای
تقویت ارزشها و آرمانهای نظام جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد. در این مطالعه درباره نسبت میان
چنین انتظاراتی با واقعیات موجود توصیفی ارائه شده است. با تکیه بر روش مطالعه اسنادی ابتدا وجوه
برجسته آرمانهای فرهنگی، بهویژه بخش مد نظر سیاستگذاران؛ یعنی سلوک و منش دانشجویان، توصیف
و سپس با مرور نظاممند پیمایشهای ملی، جنبههایی از واقعیت اندیشهها و رفتار دانشجویان تحلیل شده
است. یافتهها نشان داد که بین آرمانهای فرهنگی و واقعیت نگرشها و گرایشهای دانشجویان فاصله
معنادار وجود دارد. این وضعیت ممکن است بهدلیل ناکارآمدی سیاستها یا نقصان در شیوۀ اجرای آنها
باشد یا به نادیده گرفتن تأثیر عملکرد نهادها و شرایط ساختاری جامعه بر نگرشها و رفتار فرهنگی جوانان
و بیاعتنایی به مختصات زیست اجتماعی آنان در دنیای امروز مربوط باشد. در هر صورت، ضروری است
که انتظارات فرهنگی از دانشگاه و دانشجو در چارچوبی واقعبینانهتر بازاندیشی شود.