علمی و پژوهشی

چکیده مقاله

قاعده لاضرر در فقه محیط زیست با تمرکز بر آیات قرآنی دال بر قاعده لا حرج و روایت مربوط به سمرۃ بن جندب که از پیامبرگرامی اسلام نقل شده ، عدم ثبات مبانی حقوق محیط زیست کنونی را هدف قرار داده است. در این پژوهش ، با روش توصیفی – تحلیلی مفاهیم و معانی پنج گانه فقهی قاعده لا ضرر در مقایسه با مبانی حقوق محیط زیست بررسی می شود . مروجین این مبانی معتقدند ، با محور قرار دادن انسان در حقوق محیط زیست ، بشر بتواند زندگی سالم تر و ایمن تری را تجربه کند و با قانون گذاری صرف از بحران زیست محیطی آن جلوگیری کنند، لکن باز اندیشی اسلامی در مورد نظریات حقوق محیط زیست، حاکی از آن است که پذیرش راستین ساز و کار قاعده لاضرر، تلقی متمایز از برهم کنش انسان و محیط پیرامون را ارائه دهد، انسان به صورت کلی باید از تمایلات مادی و نفسانی خویش بکاهد، زیرا تزاحم و اضرار نتیجه ی طبیعی جامعه زیاده خواه است، لذا مراجعه تفصیلی به منابع فقه اسلامی،مبانی مطرح شده در حقوق محیط زیست را تصحیح می کند. همچنین ناهماهنگی مقدمات و نتایج و عدم استقصای جامع تمامی جوانب مرتبط با محیط و انسان نقدهای تأمل برانگیز وارد بر این مبانی و نظریات است .