نقش خانواده در ارتقای کیفیت زندگی افراد نابینا و کم‌بینا

Abstract

کیفیت زندگی دربردارنده‌ی ابعاد گوناگون است و در مجموع تمامی جنبه‌های مادی و غیرمادی زندگی را شامل می‌شود که رضایت از زندگی فرد، گروه یا جامعه را به دنبال دارد. ارتقای کیفیت زندگی یکی از مهم‌ترین دل‌نگرانی‌های افراد، گروه‌ها و جوامع انسانی در دهه‌های اخیر بوده است. هرچند شواهد موجود نشان می‌دهند کیفیت زندگی در میان افراد دارای سلامت جسمانی، و از جامعه‌ای به جامعه‌ی دیگر، تفاوت دارد، اما کیفیت زندگی افراد دارای مشکلات جسمانی، از جمله افراد نابینا و کم‌بینا، به مراتب بسیار پایین‌تر از افراد دیگر است، و چنین پدیده‌ای اجحافی مضاعف در حق آن‌هاست، زیرا آن‌ها هم باید آسیب‌های جسمانی خود را تحمل کنند و هم این که از کاستی‌های دارایی‌های مادی و غیرمادی در رنج باشند. این پژوهش، که مبتنی بر روش اسنادی و تحلیل ثانویه‌های داده‌های پیشین است، نشان می‌دهد که، در مجموع، افراد نابینا و کم‌بینا از کیفیت زندگی پایینی برخوردارند. برای ارتقای کیفیت زندگی افراد دارای آسیب بینایی، این پژوهش تأکید دارد که بدون و هم‌گرایی و همکاری عوامل و نهادها و سازمان‌های رسمی و غیررسمی، نمی‌توان کیفیت زندگی افراد نابینا و کم‌بینا را ارتقاء داد، اما تأکید ویژه‌ی پژوهش حاضر این است که خانواده، به عنوان نهادی که ارتباطی بی‌واسطه و مستقیم و دارای تجربه‌ای زیسته با افراد نابینا و کم‌بینا دارد، به ویژه دارای ارتباطی عاطفی و احساسی با این گونه افراد است، هم بهتر می‌تواند کاستی‌ها و مشکلات آن‌ها را درک کند و هم این که برای برطرف کردن چنین کاستی‌ها و مشکلاتی اقدامات لازم را به عمل آورد. در همین راستا، در پایان این پژوهش راهکارهایی برای ارتقای کیفیت زندگی افراد دارای آسیب بینایی از سوی خانواده‌ها ارائه شده است. مسلماً بهره‌گیری از چنین راهکارهایی در وضعیتی که نهادها و سازمان‌های رسمی آن‌چنان که باید و شاید به وظایف خود در برابر چنین افرادی عمل نمی‌کنند بیش‌تر ضرورت دارد.