تأثیر آموزش و ترویج طبیعت گردی در حفظ محیط‌زیست (مطالعه موردی دانش‌آموزان دختر منطقه ۱۸ تهران)

Abstract

آموزش محیط‌زیستی مناسب از ضروریات مهم جهت حفاظت محیط‌زیست است. یکی از مهم‌ترین مسائل آموزش محیط‌زیست این است که چگونه با راهکارهای مؤثر تغییر رفتار مشهودی را در افراد نسبت به محیط‌زیست ایجاد کرده و تعهد آنها را نسبت به طبیعت و محیط‌زیست افزایش داد. این پژوهش تلاش دارد تأثیر اجرای برنامه‌های آموزشی محیط‌زیستی با محور طبیعت‌گردی را در رفتار و پیوند دانش‌آموزان با طبیعت در شهر تهران بررسی نماید. روش پژوهش در این مقاله نیمه تجربی با استفاده از طرح تک گروهی است که بخش عمده آن به شکل میدانی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش دانش‌آموزان مقطع متوسطه دبیرستان دخترانه شهید مدنی منطقه 18 تهران هستند که با روش تمام شماری، نمونه آماری در این پژوهش تمامی 74 نفر دانش‌آموز دوره دوم متوسطه این مرکز آموزشی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات علاوه بر مشاهده و پرسشگری برگرفته از پرسشنامه‌ای است محقق ساخته که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از روش کرونباخ (مقدار آلفا برابر با 837/0) موردبررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های t دو نمونه وابسته جهت مقایسه رفتارها و نگرش­های قبل و بعد از آزمون، ضریب همبستگی و تحلیل عاملی در محیط نرم‌افزار SPSS استفاده گردید. نتایج نشان داد هر ۲۶ گویه که در 9 نماگر اصلی طراحی شده بود، پس از آموزش‌های محیط‌زیستی همراه با بازدید طبیعت‌گردی، تغییر نگرش و رفتار دانش‌آموزان را در پی داشته است؛ بنابراین تأکید بر روی این شیوه آموزش محیط‌زیستی مبتنی بر طبیعت‌گردی، سبب ایجاد تحول در ارتباط دانش‌آموزان با محیط طبیعی خواهد شد و تعهد آنها را جهت حفظ طبیعت افزایش خواهد داد.