بررسی و مقایسه ترکیبات فنولی و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره چند نژادگان گل نرگس (Narcissus sp) از شهرستان بهبهان

Abstract

سابقه و هدف: گیاهان خانواده نرگس علاوه بر ارزش ‌زینتی به لحاظ دارا بودن ترکیبات معطر و دارویی نیز دارای اهمیت می باشند. تحقیق حاضر به منظور بررسی کمی و کیفی ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی چهار نژادگان گل نرگس به نام­های نرگس شهلا، نرگس مسکین، نرگس شصت­پَر و نرگس پنجه گربه­ای انجام شده است. مواد و روش­ها: پس از جمع آوری گل­نرگس در نرگسزار طبیعی بهبهان، عصاره گیری به روش سرد (خیساندن) انجام شد. در این مطالعه آزمایشگاهی ابتدا بررسی فیتوشیمی گیاه انجام شد، سپس سنجش میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی تام به روش اسپکتروفتومتری صورت گرفت و در نهایت فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه در غلظت های مختلف با استفاده از روش مهار رادیکال ازاد 2 و 2 دی فنیل 1- پیکریل هیدرازیل (DPPH) اندازه گیری شد. یافته­ ها: بر اساس نتایج بازده عصاره در نمونه­­ی نرگس مسکین درابتدای فصل برداشت، بیشتر از نمونه­های دیگر بود. ترکیبات ثانویه مانند تانن و آلکالوییدها نیز در برخی نمونه­ها مشاهده گردید که البته میزان آنها در نژادگان­های مختلف گل­نرگس، متفاوت بود. درصد مهار رادیکال­های آزاد DPPH نیز نشان از خاصیت آنتی­اکسیدانی نسبتاً بالای این نژادگان­ها دارد هرچند هر چهار نژادگان تقریبا در یک حد دارای درصد مهار بودند، اما در این میان، بیشترین خاصیت آنتی­اکسیدانی مربوط به نرگس مسکین با درصد مهار 72/93 و کمترین خاصیت آنتی­اکسیدانی مربوط به نرگس شهلا با درصد مهار 895/91 بود، بر اساس نتایج، نرگس مسکین بیشترین و نرگس شهلا به ترتیب کمترین خاصیت آنتی­اکسیدانی از خود نشان دادند. بحث: نتیجه تحقیق حاضر نشان می دهد تفاوت قابل ملاحظه ای در ترکیبات و درصد مهار رادیکال­های آزاد DPPH در عصاره نژادگان­های مختلف گیاه نرگس مشاهده می شود که تاکنون برای این گیاه در منابع علمی گزارش نشده است. نتیجه گیری: گونه ها و واریته های مختلف گیاهی ترکیبات مختلفی دارند و این عامل می تواند در نوع استفاده صحیح آنها در صنایع مرتبط مورد استفاده قرار گیرد.