بررسی تأثیر یک سویه از باکتری Azosprillium بر تغییرات اسانس گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)تحت تأثیر تنش خشکی

Abstract

شناخت عوامل محیطی، نقش مهمی در موفقیت کشت گیاهان دارویی دارد در این میان باکتریهای محرک رشد از طریق تأثیر بر چرخه های بیوسنتز، باعث تغییر محصولات و فرآورده های گیاهی می‎شوند.به منظور بررسی رشد و تغیرات اسانس گیاه دارویی ریحان تحت تأثیر تنش خشکی، و همچنین به منظور بررسی کاهش اثرات تنش در همزیستی با یک سویه از باکتری Azosprillium تحقیقی در سال 1397 بر اساس یک آزمایش گلدانی در یک گلخانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل باکتری محرک رشد در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح و تنش خشکی در پنج سطح شاهد(ظرفیت زراعی) ، 20 درصد ظرفیت زراعی، 40 درصد ظرفیت زراعی ، 60 درصد ظرفیت زراعی و80 درصد ظرفیت زراعی بودند. صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعداد برگ، سطح برگ، وزن‎ تر و خشک اندام هوایی، و همچنین درصد اسانس و آنالیز آن بوسیله دستگاه GC/MS و عملکرد اسانس اندازه‎گیری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی میزان رشد و عملکرد درگیاه ریحان کاهش یافت. اما تلقیح گیاهان با باکتری محرک رشد باعث افزایش رشد و عملکرد گیاه در شرایط تنش خشکی شد.. بیشترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی در گیاهان تلقیح شده با باکتری و تیمار آبیاری در حد ظرفیت زراعی، و کمترین میزان این صفات در گیاهان غیر تلقیح شده با باکتری و تیمار 20درصد ظرفیت زراعی حاصل شد که این صفات، به ترتیب به میزان 50 و 70 درصد نسبت به گیاهان تلقیح شده با باکتری و آبیاری در حد ظرفیت زراعی کاهش یافت. همچنین بالاترین درصد اسانس ریحان درگیاهان تلقیح شده با باکتری و تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی حاصل شد در مورد عملکرد در تیمار شاهد بیشترین عملکرد اسانس مشاهده گردید و تاثیری از باکتری مورد استفاده مشاهده نگردید. استفاده از باکتری های محرک رشد می تواند باعث بهبود تولیدات گیاهان دارویی در تنش‎های محیطی از جمله تنش خشکی شده و اثرات این تنش را تا حد زیادی ترمیم نماید.