بررسی و تحلیل برخی عناصر فرهنگی در ترجمة تفسیر طبری

چکیده مقاله

رویکرد واعظانه، نوعی گرایش تفسیری است که در سدههای مختلف از سـوی مفسـران قرآن کریم در تفسیر آیات الهی مورداستفاده قرارگرفته است. در این رویکرد، کاربرد زبان و اصطلاحات روزمره مخاطب، داستانها و قصه ها، به ویژه قصههای اساطیری به منظور جلب توجه مخاطبان و اقناع عاطفی آن ها پرشمار است. گفته می شـود یکـی از تفاسـیر مهم باملاحظه این نوع گرایش، ترجمهی تفسیر طبری است و همگرایی مترجمان تفسـیر طبری با برخی باورهای فرهنگی مخاطبان از عناصر مهم وقابل توجه در رویکـرد تفسـیر واعظانه این اثر است. به دیگر سخن مفسران این تفسیر باملاحظه عناصر فرهنگی مردم آن عصر ترجمه تفسیری را بهگونهای رقمزدهاند که این جنبه تفسیری مشهود گردد. بـر ایـن اساس این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که مؤلفه های گرایش واعظانه در ترجمه تفسیر طبری کدام اسـت؟ در یـک نگـاه کلـی مـیتـوان دستاورد این تحقیق را در این نکته اساسی مورد تأکیـد قـرارداد کـه مؤلفـان ایـن تفسـیر مؤلفههای فرهنگ ایرانی و زبان فارسی به کار رفته در مفاهمه مخاطبان آن روزگـار را در خود منعکس ساخته واز این رهگذر کوشش کردهاند بین این فرهنگ و فرهنـگ اسـلامی پیوندی برقرار سازند. پیوندی که هدف آن تأثیرگذاری بر مخاطب و ایجاد فرآیندی است که در نهایت به رشد و ارتقا شخصیت تربیتی و معنوی آنان بیانجامد. کاربست اینچنـین شیوهای در تفسیر غالباً در رویکردهای تفسیر واعظانه ملموس است