تاثیر خشکسالی اقلیمی بر شوری خاک سطحی در دشت کاشان

Abstract

شور شدن خاک از جمله عوامل اصلی تخریب خاک بهشمار میرود. طبیعتاً کاهش بارندگی و افزایش تنش ناشی از خشکسالی، افزایش شوری خاک را در پی خواهد داشت. بهمنظور بررسی نقش خشکسالی در تشدید شوری خاک در دشت کاشان، دورههای خشکسالی توسط شاخص بارش استاندارد شده )SPI ،(در شش بازة زمانی در دورة آماری 2222 تا 2212 بررسی شد. نتایج بررسی این شاخص حاکی از این بود که سالهای 2222 ،2222 ،2212 و 2212 بهعنوان سال مرجع با حداکثر شدت خشکسالی بوده است. تغییرات شوری در سالهای مرجع با استفاده از شاخص شوری خاک )SI )حاصل از + تصاویر ماهوارهای، سنجنده ETM از طریق نرمافزار ENVI( نسخۀ 2.4 )بررسی شد. در پژوهش حاضر، نقشۀ واقعیت زمینی با روش نمونهبرداری میدانی، مطالعات آزمایشگاهی و میانیابی در نرمافزار ArcGIS( نسخۀ 1.4.12 )بهدست آمد. مناسبترین روش میانیابی برای سالهای با شدت خشکسالی بیشتر طبق میانگین کمترین مربعات خطا )RMSE )ارائه و روش وزندهی معکوس فاصله )IDW )انتخاب شد. نتایج نشان داد که میان مقادیر شوری واقعی و میانیابی شده ارتباط معناداری در سطح یک درصد با ضریب همبستگی 62/2 برقرار است. این موضوع بیان میکند مدل حاصل شده تخمینگر مناسبی جهت برآورد شوری خاک است. همچنین نتایج نشاندهندة وجود همبستگی معنادار در سطح یک درصد بین خشکسالی و شوری خاک (EC (با استفاده از روش اسپیرمن بود. نتایج نشانگر این امر بود که افزایش خشکسالی، افزایش شوری را در پی خواهد داشت، اگرچه این یک اصل نیست و در سال آماری 2212 این همبستگی معکوس بهدست آمد و شاید به این علت است که اثر خشکسالی بر منابع آب و خاک با تأخیر بروز خواهد داد. بنابراین، الزم است در سیاستگذاری در جهت بهکارگیری مدیریت ریسک خشکسالی به این موضوع توجه شود و از طریق توجه به این امر سبب کاهش اثرات خشکسالی شد.