بنیان ماتریالیستی امر سیاسی: نقد کتاب دولت و جامعۀ مدنی

Abstract

چکیده

از کدام منظر اندیشگانی باید به یک نظام فکری یا یک جریان اندیشۀ حاکم بر زندگی یک اندیشمند سیاسی پرداخت؟ این پرسشی است که، در تحلیل نهایی، نحوۀ مواجهه ما را با دستگاه‌های فلسفی ‌ـ سیاسی گوناگون مشخص خواهد کرد؛ مواجهه‌ای که بیش از هرچیز درون خودش قصدمندی‌های ویژۀ کسی را دارد که درحال شرح‌دادن یک نظام اندیشگانی است و هم‌چنین مسائلی دارد که ضرورت مراجعه به یک نظریۀ خاص را برای شارح به‌وجود آورده‌ است. هر شکلی از مواجهه با یک متن، برای کسی که دربارۀ آن می‌نویسد، جست‌وجویی برای فراهم‌آوردن پاسخی است که، در این‌جای مکانی و زمانی مواجه‌شونده، باید دربارۀ مسائل انضمامی زندگی سیاسی ارائه شود. با چنین پیش‌فرضی است که سعی می‌‌شود در این مجال، دربارۀ بخشی از یادداشت‌های زندان از آنتونیو گرامشی، متفکر و فعال سیاسی ایتالیایی، نوشته شود؛ مجموعه‌ای که برای فارسی‌زبانان با عنوان دولت و جامعۀ مدنی با ترجمۀ عباس میلانی، به‌همت انتشارات اختران، به بازار ارائه شده است. در این مقاله کوشش بر آن است تا با تکیه بر فهمی از مفهوم امر سیاسی، به‌‌منزلۀ عاملی وحدت‌بخش، به این بخش از نوشته‌های گرامشی پرداخته شود.