کتیبه‌های پهلوی آتشکدۀ ویگل، شواهدی‌بر فروزان بودن آتشکدۀ ویگل در قرون نخستین اسلامی

Abstract

محوطۀ تاریخی ویگل و هراسـکان در شهرسـتان آران و بیدگل در شـمال اسـتان اصفهان واقع شناسـی فصـل اول ایـن محوطـه منجـر بـه شناسـایی بخـش چهارطاقـی یـک آتشـکدهمطالعـات باستان و قسـمتی از راهـروی طـواف آن گردیـد. فصـل دوم کاوش آتشـکده در جهـت شناسـایی سـایر فضاهـا در شناسـی مشـخص سـاخت از آنجـا کـه ایـن آتشـکدهاطـراف بخـش مرکـزی آتشـکده بـود. مطالعـات باستان هـای اسـتقراری سـاختههایی کـه دور از محوطهدر بافـت شـهری سـاخته شـده اسـت، نسـبت بـه آتشـکده شـده در اینجـز شـواهد معمـاری، عناصـر مذهبـی و تزئینی گچی یافتاند، اهمیـت بیشـتری دارد. بهشـده آتشـکده، شناسـایی چند کتیبۀ پهلوی ساسـانی برروی دیوارهای راهروی طواف شـرقی آتشـکده و کشـف هـای گچـی وهـای پهلـوی بـرروی ازارههای پهلـوی (اسـتروکا) بـر اهمیـت آن افـزود. کتیبهنوشـتهسفال جـز چنـد کتیبـه بیشـتراند و متأسـفانه بهدیوارهـای بـا پوشـش گل اُخـری بـه خطـی خـوش نگاشـته شـده ای اسـت. گـردآوری اطلاعات دربارۀ آتشـکدۀ ویگلخوانـش نیسـت و نیازمنـد پژوهـش گسـتردههـا قابلآن شناسـی وگرفتـه و روش پژوهـش براسـاس مطالعـات زبانشـیوۀ میدانـی صورتهـای پهلـوی آن بهو کتیبه هـای پهلـوی چیسـت وهای اصلـی پژوهـش عبارتنـداز: محتـوای کتیبهتوصیفی-تحلیلـی اسـت. پرسـش شـود؟هـا چـه بـازۀ زمانـی را شـامل می شـود؟ تاریـخ تخمینـی نـگارش ایـن کتیبهچـه مضامینـی را شـامل می هـا در داخـلپذیرفتـه، قرارگیـری ایـن کتیبهشـناختی صورت شناسـی و باستانبـا توجـه بـه مطالعـات زبان هـایهـا سـویۀ مذهبـی دارنـد و بـا توجـه بـه نظـر پژوهشـگران حـوزۀ زبان فضـای آتشـکده، مضامیـن کتیبه گذاریاند. با توجه به تاریخ قمری نگاشـته شـدهها احتما لاً در قرون اول و دوم هجری باسـتانی این کتیبه قمـریرسـد آتشـکدۀ ویـگل کـه از روزگار ساسـانی حیـات داشـته، تـا قـرون اولیـۀ هجرینظـر میهـا بهکتیبه مـرور ایـن آتشـکده دسـتخوش تغییـراتم بهـلافـروزان و دارای اعتبـار بـوده و پـس از آن بـا اشـاعۀ دیـن اس دادهـای تاریخـی بـرای همیشـهقمـری بـر اثـر رخسـاختاری و هویتـی شـده و احتمـا لاً در قـرن شـش هجری متـروک گردیده اسـت.