پیشینه شکل گیری محلات اولیه شهر اصفهان در دوره تاریخی و تحولات آن در قرون اولیه اسلامی؛ مطالعه موردی محله جوباره

Abstract

اصفهان از مهمترین شهر های فلات مرکزی ایران است که علیرغم نا ملایمت های سیاسی، از دوران باستان تا کنون اعتبار خود را حفظ کرده و در برخی از دوره های تاریخی نیز به عنوان مرکزیت سیاسی ایران نقش ویژه ای از خود به جا گذاشته است. مرکزیت سیاسی و اقتصادی این شهر در طول تاریخ زمینه ساز گسترش شهر و به وجود آمدن محله های مختلف از طبقات گوناگون شده است. شهر جی از دوره ساسانی تا قرن چهارم هـ ق مرکز خوره اصفهان و از مهم ترین شهرهای ایران ساسانی و سرزمین های خلافت اسلامی به شمار می رود. درقرن چهارم هـ ق باحضور آل بویه در اصفهان و تصمیم آنها برای انتقال مرکز قدرت ازجی به یهودیه و در پی آن احداث دروازه ها و سپس دیوار شهر یهودیه از اهمیت جی کاسته و در عوض شهر یهودیه تبدیل به مرکز خوره اصفهان و یکی از مهمترین شهرهای سرزمین های خلافت اسلامی و از مراکزاصلی ایالت جبال گردید. در این مقاله به دنبال پاسخ به پرسش های شامل: ارکان محله جوباره اصفهان قابل مقایسه با عناصر کالبدی شکل گیری محلات درمناطق مرکزی ایران و نقش یهودیان به عنوان ساکنان اولیه آن در شکل گیری محله جوباره هستیم. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که بر اساس بنا ها و آثار موجود در بافت تاریخی این محدوده و شواهد موجود تاریخی و گزارش های مندرج در متون در بازه زمانی قبل از اسلام تا دوره صفوی می باشد.