نقش وفود و هیأتهای اعزامی عصر رسول الله (ص) در نشر سنت و حدیث نبوی

چکیده مقاله

چکیده سخنان ، افعال و تقریر و امضاهای نبی گرامی ، که در ّ مجموع سنّت نامیده می شود و کلام حاکی از آن را حدیث می خوانند ، تحت تأثیر عوامل مختلفی در جامعۀ صدر اسلام ترویج و نشر یافته و به دوران های بعد انتقال پیدا کرده است. در کنار تأکیدات و آموزش های خود رسول االله ، عامل دیگر نشر و گسترش سیره و حدیث نبوی در شبه جزیرۀ عرب و حتی فراسوی مرزهای آن ، ورود گروه هایی از تازه مسلمین یا جویندگان حقیقت به محضر رسول ا کرم بود که به « وفود » نامبردار گشـته انـد. در جریـان دو شـیوۀ ارتباطی متقابل قبایل و رسول خدا ، یعنی ورود وفود به محضر پیـامبر  و اعـزام نماینـده از جانـب پیامبر ، وفود به اعلام پذیرش رسالت حضرت محمد ، درخواست همراهی نمایندۀ پیامبر با آنـان برای آموزش احکام اسلام، انع قاد قراردادهای دو جانبه در زمینۀ جنگ و صلح مـی پرداختنـد و اهتمـام رسول خدا بیان و تعلیم اصول اعتقادی ، آموزش قرآن و احکام دین ، تعیـین وظـایف مـالی ، همـراه فرستادن متن مکتوب و نامه و اعزام نماینده بوده است. با بررسی کتب تاریخ ، سیره و مکاتیب مربـوط به صدر اسلام ،  اهم مسا ئل رد و بدل شده و اقدامات انجام گرفته در دیدار وفود با پیامبر قابل مطالعه است. از مهم ّ ترین دستاوردها و نتایج مهم این سفرها در گسترش اسلام و نشر سیره و سنّت نبـوی ، این موارد درخور اشاره است: آموزش توحید و تأکید بر هدم مظاهر شرک ، زمینه سازی گس ترش قلمرو اسلام ، آموزش قرآن و نشر تعالیم آن ، آموزش نماز و نشر فرهن گ آن ، تبیین احکام مالی اسلام به ویژه زکات. به نظر می رسد آشنایی با روش ها و محتوای برنامه ها ی نبوی برای هیئت ها ی اعزامی متقابل در عصر ایشان ، می تواند به موفقیت بیشتر در این زمینه در عصر حاضر منجر گردد.