تحلیل راهبردی عوامل کلیدی موفقیت همکاری-رقابت در بخش بهداشت و درمان: رویکرد تحلیل سناریو و نقشه شناختی فازی

چکیده مقاله

هدف:راهبرد همرقابتی یا همکاری-رقابت یک رویکرداستراتژیک پرطرفداردر بخش بهداشت ودرمان است.علی‌رغم استقبال از این رویکرد، سازمان‌هادرپیاده‌سازی آن برای بهره مندی ازتمامی مزایای آن بامشکلاتی مواجه است.از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی موفقیت راهبرد همکاری-رقابت در نظام سلامت و تحلیل سناریو این عوامل انجام شده است. روش:این پژوهش از نوع ترکیبی (کیفی-کمی) است، در مرحله اول تحقیق (کیفی) براساس مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته وتحلیل مضمون، عوامل کلیدی موفقت شناسایی شده ودر مرحله دوم (کمی)، به‌منظور تحلیل این عوامل از نقشه شناختی فازی و تحلیل سناریو استفاده شده است. یافته‌ها: در نتیجه اقدامات تحقیق مرحله اول 74 عامل کلیدی موفقیت شناسایی شدکه در قالب 15 کلان دسته «مدیریت منابع انسانی»،«مهارت تشخیص و رفع ناسازگاری‌ها»،«آموزش مدیران»،«مدیریت روابط بین سازمان»،«میزان وابستگی و مشابهت»،«مدیریت اطلاعات»،«نظارت وارزیابی هوشمندانه»،«خدمت‌دهی هوشمندانه»،«فرهنگ‌سازی مناسب»،«مدیر مثبت‌نگر»،«چند منبعی بودن»،«طراحی محیط کاری»،«کار گروهی»،«مدیریت قراردادها»و«به‌گزینی» گروه‌بندی شدند. بر اساس خروجی نقشه شناختی فازی «آموزش مدیران»و«مدیریت قراردادها» پیشران و«خدمت‌دهی هوشمندانه» دریافت‌کننده اثر است.سایر عوامل کلیدی موفقیت، نیز نقش متغیر معمولی را دارند. بالاترین درجات وابستگی به ترتیب برای «مدیریت روابط بین سازمان»و«نظارت وارزیابی هوشمندانه»است. «به‌گزینی» و«مهارت تشخیص ورفع ناسازگاری‌ها» بیشترین میزان اثرگذاری و «مدیریت روابط بین سازمان» و «مهارت تشخیص و رفع ناسازگاری‌ها» بیشترین میزان مرکزیت را داراست. همپوشانی سناریوهای روبه عقب بیانگر جایگاه ویژه «نظارت و ارزیابی هوشمندانه»، «مدیریت قراردادها» و «فرهنگ‌سازی مناسب» است. همچنین همپوشانی سناریوهای روبه‌جلو بیانگر اهمیت «به‌گزینی» و «آموزش مدیران» است. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های تحقیق، توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی، به‌گزینی، تنظیم قراردادها بر مبنای پوشش چالش‌ها و آموزش‌های مدیریتی برای توسعه همرقابتی توصیه می‌گردد.