بررسی یک کموتایپ Hymenocrater incanus Bunge مورد استفاده در طب سنتی از کاشان: یک گونه انحصاری ایران

چکیده مقاله

گونه Hymenocrater incanus Bunge یکی از گونه¬های انحصاری از خانواده نعناعیان در ایران است که در غرب، جنوب و بخشهای مرکزی یافت میشود. گونه های این جنس در زبان فارسی "گل اروانه" یا "دوای شیخ علی" نامیده می شود و به طور سنتی از آنها برای درمان بیماریهای تنفسی، بیماری های قلبی، آلرژی های پوستی، زخم ها، تسکین دهنده و تقویت کننده اعصاب و نیز به عنوان ضد التهاب، خوشبو کننده خانه و عامل ضد پشه استفاده می شود. این مطالعه با هدف شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس این گونه برای اولین بار در ایران طراحی و انجام شد. برای این منظور سرشاخه گلدار H. incanus در ماه اردیبهشت از روستای کامو، کاشان، استان اصفهان، ایران جمع¬آوری شدند. اسانس این گیاهان به روش تقظیر با اب با دستگاه کلونجر استخراج و جداسازی شد. انالیز ترکیب های اسانس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC-MS) انجام شد. در محتوی اسانس H. incanus sesquiterpenes hydrocarbons گروه غالب ترکیبات و (-)-Spathulenol ، caryophyllene linolenic acid 1,8-cineole و α-cadinol ترکیبات غالب بودند. در مطالعات قبلی (-)-spathulenol به صورت استرایزومر (stereoisomer) spathulenol با مقدار 7/2 درصد گزارش شده است. از این جهت حضور و غلبه این ترکیب در اسانس این گونه در مطالعه حاضر یک ویژگی خاص است که تاکنون گزارش نشده است. میتوان دریافت که این گونه ها کموتایپ جدید با ترکیبات شیمیایی ویژه و متفاوت است که میتواند یک پتانسیل بالقوه برای کاربرد در صنایع مختلف باشد.