مقایسه کمیت و کیفیت اسانس گل و برگ دو زیرگونه بومادران با رویکرد منبع داروسازی در البرز

چکیده مقاله

بومادران Achillea millefolium L. از مشهورترین گیاهان دارویی است که به فراوانی در طب کهن برای درمان بیماری‌ها به­طور عام و زخم­ها و سوختگی­ها به­طور خاص مورد استفاده قرار می­گرفته است. این گیاه، زیرگونه­های متعددی دارد که ترکیب­های متفاوتی از مونوترپن­ها و سزکوئی­ترپن­ها در اسانس آن یافت می­شوند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و مقایسه بازده و ترکیب­های اسانس دو زیرگونه بومادران هزار برگ و بوداران البرزی با رویکرد قابلیت استفاده اقتصادی در علوم داروسازی و پزشکی انجام شد. برای این منظور از رویشگاه های این دو زیر گونه در رشته کوه گل و برگ دو زیرگونه در تیرماه و هنگام گلدهی و با سه تکرار جمع­آوری شد. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب (کلونجر) و شناسایی اجزای اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS)صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد بین دو زیر گونه از نظر بازده اسانس گل و برگ در سطح 1 درصد اختلاف معنی­داری وجود داشت و بیشترین بازده متعلق به اندام گل البرزی بود. همچنین مقایسه ترکیب­های مهم اسانس گل و برگ بومادران البرزی گویای آن است که بخش عمده تشکیل دهنده اسانس هر دو اندام ترکیب کامازولن بود و همواره در گل (3/79 درصد) بیشتر از برگ (2/69 درصد) بود. این در حالی است در بومادران هزاربرگ ترکیب 1و8 سینئول ترکیب اصلی در گلها با 4/14 درصد و در برگها 6/5 درصد بود. بنابراین زیرگونه البرزی می­تواند یک منبع طبیعی اقتصادی منحصر به فرد برای صنایع داروسازی در زمینه تولید داروهای محتوی کامازولن نظیر داروهای ضدالتهاب و بیماریهای پوستی و زیرگونه هزار برگ رویش یافته در رشته کوه البرز منبع استخراج 1و8 سینئول در مصارف مختلف پزشکی و دارویی باشد.