پایش پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهوارهای در مراتع دماوند

چکیده مقاله

پایش تغییرات مراتع این امکان را فراهم می‌کند که در زمینه به­کارگیری برنامه‌های مدیریتی و حفاظتی با آگاهی تصمیم‌گیری شود. هدف از این پژوهش پایش تغییرات مراتع در بازه‌های پنج‌ساله در دوره زمانی 2000 تا 2015 با استفاده از سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی و نرم‌افزار ENVI می‌باشد. در این راستا ابتدا تصاویر لندست در زمان‌های مورد نظر تهیه گردید. با استفاده از روش­های حداقل فاصله، ماهالانوبیس، حداکثر احتمال و درخت تصمیم و با اعمال سه شاخص NDVI، EVI و SAVI تصویر سال 2016 طبقه‌بندی شد. سپس با ارزیابی دقت توسط ضریب کاپا و صحت کلی، بهترین روش طبقه‌بندی استخراج گردید. در نتیجه سایر تصاویر برای سال‌های گذشته در بازه زمانی موردمطالعه با این روش طبقه‌بندی و پنج کلاس تحت عنوان مراتع کم‌تراکم، نیمه‌متراکم، متراکم، فاقدپوشش و باغ‌ها و اراضی کشاورزی با توجه به موضوع موردمطالعه استخراج شد. همچنین نقاط تعلیمی به صورت برداشت زمین و از روی تصاویر به صورت ROI انتخاب شد. نتایج نشان داد که روش درخت تصمیم با اعمال شاخص SAVI، با دقت 73/94 بالاترین دقت را تولید کرد. بدین­ترتیب، با اینکه مساحت مراتع کم­تراکم و نیمه­متراکم در سال 2005 و مراتع متراکم در سال 2010 افزایش پیدا کرده اما در مجموع در طی بازه زمانی 2000 تا 2015، هر سه کلاس مراتع کاهش، البته میزان کلاس فاقدپوشش به میزان قابل توجه و کلاس باغ‌ها و اراضی کشاورزی به میزان کم افزایش داشته‌اند. همچنین براساس یافته‌ها در دوره زمانی مورد‌مطالعه، رفتار شاخص‌ها شبیه هم است. از سال 2000 تا 2010 شاخص‌ها دارای روندی افزایشی هستند اما در سال 2015 از میزان آنها کاسته می‌شود. ازاین­رو می‌توان گفت طی اقدامات تخریب مراتع به‌ویژه در مراتع کم‌تراکم و نیمه‌متراکم کاهش یافته و بر میزان مناطق فاقد‌پوشش افزوده شود.