شناسایی ترکیبات اسانس برگ گونه بومادران زیر گونه البرزی

چکیده مقاله

بومادران( Achillea millefolium) یکی از گونه های با ارزش داوریی و صنعتی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی Asteraceae است. این گیاه به طور خودرو در دشتها، کنار جاده ها و نواحی کوهستانی می روید. از نظر درمانی التیام دهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری بر روی سلسله اعصاب و قلب اثر می نماید. همچنین بررسی های جدید در مورد این گیاه خاصیت ضد سرطانی آن را به اثبات رسانده است. این گیاه در ایران دارای دو زیر گونه شامل:elbursensis Achillea millefolium subsp. (بومادران البرزی) وAchillea millefolium subsp. millefolium (بومادران هزاربرگ) می باشد که از نظر اختصاصات ظاهری بسیار شبیه به هم بوده و تنها از نظر ارتفاع، اندازه و رنگ گل آذین از هم متفاوت هستند. هدف از این تحقیق، استخراج و شناسائی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس برگ گونه بومادران زیر گونه البرزیAchillea millefolium subsp. elbursensis است. روش تحقیق :به منظور نمونه برداری از زیر گونه البرزی در هنگام گلدهی در اوایل تیر ماه در رویشگاه دیزین (3350متر) برگهای گیاه مورد نظر در طول یک ترانسکت 100 متری از سه نقطه به طور تصادفی جمع آوری گردید. سپس از هر نمونه گیاهی خشک شده در هوای آزاد، به مقدار 80 گرم به روش تقطیر با آب (Clevenger) به مدت 2 ساعت اسانس گیری و جهت شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. نتایج و بحث: بازدهی اسانس برگ های گیاه 82/0% (حجمی/وزنی) به دست آمد. تعداد 20 ترکیب اسانس شناسایی شد که دو ترکیب کامازولن کامازولن 2/69٪، ای-کاریوفیلن4/4٪ و 1و8 سینئول 9/4٪، ترکیبات اصلی و مهم در زیرگونه البرزی بودند. توصیه کاربردی/صنعتی: با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق زیر گونه البرزی منبع غنی و منحصر به فرد کامازولن است که به عنوان یک ذخیره ژنتیکی بومی باید در محیط طبیعی حفظ شود و تدابیری جهت کشت و انبوه سازی آن فراهم گردد.