تحول مطالعات علوم انسانی در ایران

چکیده مقاله

پس از دوره رنسانس در اروپا، علوم طبیعی دستخوش تغییر و تحولات بسیار عمیقی قرار گرفت، به طوری که اثبات گرایی و تجربه گرایی شاخصه های اصلی این علوم قرار گرفتند و البته به دلیل پیشرفت های علمی که در این جهت به دست آمد، اندیشمندان علوم انسانی نیز برای کسب اعتبار ناچارا اقدام به پذیرش این اصول نموده اند که نتیجه ی آن نگاه های اومانیستی بر انسان و قطع ارتباط وی با خداوند، ماورالطبیعه و در نتیجه تک بعدی انگاشتن وی گردید. از جدیدترین مباحث علوم انسانی در ایران این است که علوم انسانی به صورت شکل گرایانه )فرمالیستی( است. همیشه علوم انسانی در ایران مناقشه انگیز بوده است. ریشه ها و توانایی، زبان، ایدئولوژی و جهانبینی ای علوم انسانی به گونه ای است که نمی تواند منفعلانه با این تحولات برخورد کند و به همین دلیل مناقشات شروع می شوند. چالشی که امروز علوم انسانی با آن روبه رو است از ابتدای ورود به ایران وجود داشته است. شاید بخشی از علت این چالش، مربوط به ماهیت یا فضایی باشد که این رشته کمتر خود را متعلق به سیستم سیاسی می داند و وارد سازوکارهای اجرایی نشده است و بیشتر به نقد و در برخی موارد نفی این سیستم برآمده است. حضور علوم انسانی در حوزة رسمی و علمی در کشور نسبت به سایر علوم، با تأخیر اتفاق افتاده است و دیگر آنکه در رشته علوم انسانی در ایران افراد با سیطرة رویکردهای پوزیتیویستی روبه رو هستند