جبر و اختیار از دیدگاه مولانا جلال الدین

چکیده مقاله

مولانا جلال الدین محمد بلخی یکی از ستارگان فروزنده آسمان ادب فارسی است که دارای آثار منظوم و منثور عرفانی است که در آن ها جنب مسائل عرفانی به مسائل کلامی به ویژه جبر و اختیار بسیار توجه دارد از این رو بر آن شدیم تا با مراجعه به مثنوی معنوی مولانا در این پژوهش به بررسی و واکاوی دیدگاه او نسبت به جبر و اختیار بپردازیم و دیدیم که مولانا برای اثبات وجود جبر و اختیار دلائل خاصی را بیان می کند و همچنین به دو نوع جبر ممدوح و جبر مذموم که خود شامل زیر شاخه هایی است اعتقاد دارد و با جبرگرایی متکلمان اهل ظاهر مخالف است. همچنین او برای درجات سیر و سلوک جبر و اختیار خاصی قائل است.