شناسایی فرصت¬ها و چالش های آموزش مجازی مدارس در دوران کرونا: یک مطالعه کیفی بر اساس مدل فراترکیب

چکیده مقاله

در سالهای اخیر آموزش مجازی به واسطه شیوع ویروس کرونا در مدارس سراسر کشور گسترش یافت به شکلی که مدرسه به عنوان اصل یترین مکان آموزشی تعطیل و آموزش در بستر فضای مجازی دنبال شد. در این مدت پژوهشهای متعددی پیرامون وضعیت شناسی آموزش مجازی مدارس منتشر شده است. از این رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی فرصتها و چالشهای آموزش مجازی مدارس در دوران شیوع ویروس کرونا با استفاده از ترکیب یافتهها و نتایج پژوهشهای منتشر شده با روش تحلیل کیفی فراترکیب است. بر این اساس، پس از بررسی مقالات متعدد از پایگاههای علمی مختلف داخلی و بر اساس معیارهای دهگانه، از میان 188 پژوهش در این حوزه، 17 مقاله به عنوان منابع نهایی جهت بررسی، تحلیل، تفسیر و طبقه بندی انتخاب گردید. بر پایه نتایج پژوهش حاضر که حاصل بررسی تمامی مقالات منتخب است، در مجموع 126 کد استخراج گردید که 47 کد به عنوان فرصت و 79 کد آن به عنوان چالش معین شد. بر این اساس، فرصتها و چالشهای آموزش مجازی در شش مولفه که شامل : 1(فرهنگی و تربیتی 2(آموزشی و مهارتی 3(اجتماعی و زیستی 4(بهرهوری و اقتصادی 5(فنی و زیرساختی 6(سازمان ی، دسته بندی و در سه سطح جداگانه شامل: الف( معلم ب(دانش آموز ج(خانواده تقسیم شدند. یافتههای حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که از میان مولفههای موجود به جز مولفه بهرهوری که میزان فرصتهای آن نزدیک به دو برابر چالشهایش بوده و مولفه سازمانی که فرصتها و چالشهایش با یکدیگر کاملا برابر است در میان سایر مولفهها، چالشها از 1.5 تا بیش از 3 برابر بیشتر از فرصتهای موجود در آن مولفه در میان منابع مختلف بوده است. همچنین از میان مولفههای یاد شده بیشترین نسبت چالش برای مولفه اجتماع ی - زیستی و بیشترین نسبت فرصت برای مولفه بهرهوری بوده است.