تدوین الگوی یکپارچه مدیریت پیشگیری از اعتیاد زنان با استفاده از نظریه داده بنیاد در ایران

چکیده مقاله

هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه تدوین الگوی مدیریت اعتیاد زنان با رویکرد داده بنیاد است. شناسایی زمینه‌ها وراهبردهای اصلی و نیز عوامل مداخله‌گر در مدیریت اعتیاد زنان از اهداف فرعی پژوهش به شمار می‌رود. پژوهش حاضر در چهارچوب رویکرد کیفی و با به‌کارگیری روش نظریه داده‌بنیاد انجام گرفته است و داده‌های مورد نیاز با به‌کارگیری مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته، جمع‌آوری شده است. جامعه آماری این پژوهش از کارشناسان و خبرگان دانشگاه کاشان تشکیل شده است که می‌توانستند اطلاعات با ارزشی را در اختیار پژوهشگر قرار دهند. در تحقیق کیفی هنگامی جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها متوقف می‌شود که اطلاعات درباره همه دسته‌بندی‌های مورد نظر اشباع شود و این امر زمانی رخ می‌دهد که نظریه یا موضوع مورد مطالعه کامل شود و اطلاعات جدیدی مرتبط با موضوع مورد مطالعه، به‌دست نیاید. از این رو، در پژوهش‌های کیفی، حجم نمونه را مترادف با کامل شدن داده‌ها یا اشباع داده‌ها می‌دانند. در این راستا، نمونه‌های بخش کیفی این پژوهش را 18 نفر از خبرگان و کارشناسان مطلع دانشگاه کاشان تشکیل داده است. شناسه‌ها (112 مفهوم، 69 مولفه، 27 بعد) از مصاحبه‌ها مشخص و در قالب الگوی مفهومی داده‌بنیاد تدوین شد. براساس یافته‌های پژوهش، مقوله محوری مدیریت پیشگیری از اعتیاد زنان است. شرایط علی دارای ابعادی چون آگاهی، ناتوانی فردی، دوستان ناباب، ابزار تفریح، نابسامانی خانوادگی، آشنایی با مواد، شرایط مداخله‌گر دارای ابعادی مثل فردگرایی، احساس آرامش، احساس خلا وکمبود، شکست در ازدواج، جستجوگری، احساس ناکامی، تجاوز، نبود تفریحات سالم، والدگری نامناسب، دینداری، شرایط زمینه‌ای دارای ابعادی همچون ویژگی‌های فردی، وضعیت اقتصادی، وضعیت اشتغال، راهبردها دارای ابعادی مثل درمان اعتیاد، عوامل فرهنگی اجتماعی، رسیدگی به فرزندان، تاثیر دینداری و نتایج و پیامدها نیز عبارت‌است از: اختلالات روانی، از هم گسیختگی خانواده، ارتکاب جرم، طرد اجتماعی