طراحی الگوی تبیین عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی در ایران با رویکرد فراترکیب

چکیده مقاله

آموزش شهروندی مستلزم رشد و پرورش دادن ظرفیت‌های افراد و گروه‌ها برای مشارکت و تصمیم‌گیری و عمل آگاهانه و مسئولانه در زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. این آموزش‌ها شامل حقوق انسانی، رشد مستمر و همه‌جانبه، اخلاق و ارزش‌ها، صلح و مسالمت‌جویی، برابری اجتماعی و حرمت نهادن به تفاوت‌هاست. آموزش شهروندی افراد را توانمند می‌سازد تا به‌عنوان یک شهروند فعال در جامعه ایفای نقش کنند. این توانمندی ازطریق ایجاد دانش، مهارت و نگرش در افراد ممکن می‌شود. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی ازطریق مدل کیفی فراترکیب است. بدین صورت پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی بوده و محقق پس از بازبینی مقالات مرتبط آن‌ها را با یکدیگر ترکیب کرده است. در این راستا پس از بررسی‌های اولیه و نظر اساتید این حوزه، 29 مقاله از میان ده‌ها مقالۀ رصدشده در پایگاه‌های اطلاعاتی به‌عنوان جامعۀ آماری انتخاب و مورد بررسی و ارزیابی دقیق صورت گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که 9 مؤلفه درخصوص عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی شناسایی شده که پس از طی مراحل متعدد، مدل مفهومی مرتبط با این موضوع ارائه شده است. این مؤلفه‌ها شامل عوامل دین‌داری، اجتماعی، اقتصادی، روانی، سیاسی، زیست‌محیطی، فرهنگی، آموزشی و جمعیت شناختی است. فهم نتایج این مطالعه که ماحصل تحقیقات پیشین بوده است، می‌تواند به‌عنوان راهنمایی جامع برای محققان در این حوزه عمل کند.