تبیین عوامل مؤثر بر کج¬رفتاری موتورسواران بر مبنای رویکرد انحراف رفتاری

چکیده مقاله

کج¬رفتاری موتورسواران از جمله عوامل افزایش حوادث خیابانی و جاده¬ای و آسیب¬های ناشی از آن می¬باشد، علیرغم جدی بودن این مسئله در حوزه جامعه¬شناسی تحقیقات اندکی در این زمینه صورت گرفته است. در حالی که برای تغییر رفتارهای نامناسب و مخاطره¬آمیز لازم است عوامل آن را شناسایی نمود. در این پژوهش رانندگی با موتورسیکلت یک فعل اجتماعی در نظر گرفته شده و برای تبیین کج¬رفتاری موتورسواران از چارچوب تئوریکی انحراف رفتاری استفاده شده است. این پژوهش از نوع تحقیق کیفی بوده و در آن از نمونه¬گیری مبتنی بر هدف با حداکثر تنوع استفاده شده است. داده¬ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاری و بدون ساختار با 15 موتورسوار به دست آمده و تا رسیدن به اشباع داده¬ها ادامه یافته است. همچنین، نتایج تحقیق به روش تحلیل محتوایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته¬های تحقیق با توجه به عوامل مورد تأکید رویکرد انحراف رفتاری در 4 مضمون شامل عدم کنترل اجتماعی (کنترل رسمی و خودتنظیمی)، فرصت¬های افزایش یافته برای آموزش شیوه¬های کج¬¬رفتاری، دسترسی به شیوه-های نابهنجار تخلیه هیجان و نیاز به تأیید اجتماعی، فشار و الگوی نقش انحرافی استخراج گردیده است. در مجموع نتایج تحقیق، هر یک از موارد فوق را به عنوان دلایل اساسی بروز کج¬رفتاری موتورسواران مورد تأیید قرار داده است.