فراترکیب مطالعات ناتوانی درزمینه الگوی زندگی اجتماعی افراد دچار ناتوانی

Abstract

زمینه و هدف: با وجود پیشرفت علم پزشکی، هنوز معلولیت کاهش چشم‌گیری نداشته است به‌طوری‌که امروزه اندیشمندان اجتماعی معلولیت را به‌عنوان یک مسئله جهانی مطرح کرده‌اند. الگوی زندگی اجتماعی نرمال/ سالم افراد دارای معلولیت یکی از مسائل بسیار پیچیده و چندبعدی در حیطه مطالعات معلولیت است که توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده و با انفجار تولیدات علمی روبه‌رو شده است به‌گونه‌ای که تسلط بر تمام ابعاد مسئله تا حدودی امکان‌ناپذیر شده است. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر سنخ‌شناسی از الگوهای زندگی نرمال/ سالم افراد دارای معلولیت و علل آن بر اساس مطالعات و پژوهش‌های خارجی انجام‌شده در این زمینه است. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از پارادایم تفسیری، رویکرد استقرایی و روش فرا ترکیب اجرا شده است. جامعه آماری شامل تمام پژوهش‌های انگلیسی زبان منتشر شده مرتبط با ابعاد زندگی اجتماعی افراد دارای معلولیت در بازه زمانی 2021-2000 بوده است که بر اساس ملاک و معیار پژوهش هفتادوپنج مقاله کیفی انتخاب و با کدگذاری مجدد مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها سه نوع الگوی زندگی مستقل (استقلال نسبی)، الگوی زندگی حمایتی و الگوی زندگی کنترلی/ حفاظتی استخراج شد؛ الگوهای زندگی از شش بعد، تعامل اجتماعی، مشارکت، تغذیه مناسب، سلامت روحی و روانی، فعالیت بدنی و تفریح و اوقات فراغت تشکیل شده است. هم‌چنین در بخش علل و زمینه‌ها چهارده مقوله استخراج شد که در شش دسته کلی تقسیم شدند که عبارت‌اند از: عوامل اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و سازمانی/ مدیریتی، قانونی، بهداشت و درمان، فناوری هوشمند و عوامل روانی. بحث: زندگی اجتماعی نرمال افراد دارای معلولیت به نگرش جامعه و سیاست‌های اجتماعی که خود از شرایط تاریخی-اجتماعی جامعه اقتباس می‌شود، بستگی دارد. در چنین شرایطی لازم است با رویکردی تعاملی، زمینههای ساختاری و فرهنگی زندگی سالم/ نرمال افراد دارای معلولیت فراهم گردد.