ارزیابی نشست زمین ناشی از افت سطح ایستابی در دشت کاشان

Abstract

نشست زمین به ‏عنوان یکی از پرمخاطره‌ترین پدیده ‏های زیست محیطی می‏تواند به دلایل متعددی از جمله خالی شدن سفره آب و افت سطح آب‏های زیرزمینی رخ دهد. نشست با جابجایی‏های قائم زمین شروع شده و اغلب باعث ایجاد گودی، گودال یا شکاف‏های عمیق در سطح زمین می‏شود. وقوع این پدیده در اکثر موارد باعث ایجاد خساراتی می‏شود که عمدتاً برگشت‏ناپذیر و پرهزینه‏اند. لذا بسیار مهم است که به منظور توسعه پایدار منطقه، قبل از وقوع نشست آن را بتوان به‎نحوی دقیق پیش‏بینی و کنترل نمود. در چند دهه اخیر، خشکسالی و برداشت بیش از حد منابع آب زیرزمینی و در نتیجه افت سطح ایستابی، به‎ویژه در مناطق خشک و کم باران، علت اصلی این پدیده در اغلب دشت‏های ایران بوده است. هدف از انجام این تحقیق محاسبه میزان نشست زمین ناشی از افت سطح ایستابی در دشت کاشان بوده است. بدین منظور با جمع‏آوری اطلاعات مورد نیاز، مدل‏سازی آب زیرزمینی به کمک نرم¬افزار GMS انجام شده و در نهایت میزان نشست طی 15 سال اخیر تعیین شده است. نتایج این مطالعه نشان می‏دهد که نشست در منطقه مورد مطالعه، هم از نظر مقدار (از چند میلی‏متر تا چند سانتی‏متر) و هم از نظر وسعت روند افزایشی دارد. حداکثر میزان نشست برابر با 95/5 سانتی‏متر به‏دست‏آمده‏است. لذا بسیار ضروری است با مدیریت صحیح و نظارت بیشتر در خصوص برداشت آب‏های زیرزمینی منطقه، مطالعات علمی و اقدامات سریع به منظور تامین آب شرب و کشاورزی مورد نیاز از سایر روش‏های نظیر انتقال آب از دیگر مناطق انجام گیرد.