شناسایی مناطق مناسب برای حفاظت از فون پرندگان استان گلستان

Abstract

حمایت از مجموعه‌‌ای معرف از زیستگاه‌ها، در حال حاضر کاراترین ابزار برای حفاظت تنوع‌زیستی است. بنابراین، شناسایی مهم‌ترین مناطق برای حفاظت امری حیاتی است و اولویت دارد. در این پژوهش، مناطق حفاظتی در استان گلستان بر اساس اهمیتشان برای پرندگان انتخاب شدند. بدین‌منظور، در ابتدا با استفاده از مدل‌سازی آشیان بوم‌شناختی، پراکنش 129 گونه پرنده در استان گلستان مشخص شد. سپس الگوریتم تبرید شبیه‌سازی‌شده برای انتخاب لکه‌های حفاظتی برای دستیابی به اهداف حفاظتی 5، 10، 15 و 20 درصد از پراکنش گونه‌های پرندگان استفاده شد. برای انتخاب مناطق دو سناریو در نظر گرفته شد: 1. انتخاب مناطق حفاظتی بدون لحاظ کردن شبکه مناطق حفاظتی موجود در استان گلستان و 2. تکمیل مناطق حفاظتی موجود برای حفاظت گونه‌‌های پرندگان. نتایج نشان داد که برای دستیابی به اهداف حفاظتی 5%، 10%، 15% و 20% به ترتیب 1066 کیلومترمربع (23/5%)، 2161 کیلومترمربع (6/10%)، 2308 کیلومترمربع (23/16%) و 4562 کیلومترمربع (4/22%) از سطح استان نیاز است. میزان همپوشانی مناطق حفاظتی موجود با شبکه حفاظتی انتخابی با اهداف گوناگون 5، 10، 15 و 20 درصد به ترتیب 8/14، 08/21، 21/31 و 20/43 درصد بود. منطقه گمیشان و قزانقایه بین مناطق بیشترین میزان همپوشانی را با شبکه‌های حفاظتی انتخابی دارا بودند و منطقه عزیزآباد و خوش‌ییلاق در هیچ کدام از بسته‌های حفاظتی قرار نگرفتند و سایر مناطق تا حدی در بسته‌های حفاظتی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشانگر این بود که در بهترین حالت کمتر از 50% همپوشانی بین مناطق حفاظتی موجود و شبکه حفاظتی انتخابی وجود دارد. نتایج سناریوی تکمیل شبکه مناطق حفاظتی موجود نشان داد برای دستیابی به اهداف حفاظتی 5، 10، 15 و20 درصد، شبکه مناطق حفاظتی موجود باید به ترتیب به میزان 5/5، 6/16، 1/40 و 7/72 درصد گسترش یابد.