بررسی تعادل استاتیک و دینامیک و ارتباط آن با ترس از زمین خوردن در بیماران دچار استئوآرتریت خفیف تا متوسط زانو

Abstract

اف استئوآرتریت زانو یکی از رایج‌ترین اختلالات سیستم اسکلتی‌عضلانی است که به کاهش تعادل و افزایش خطر زمین خوردن در افراد مبتلا منجر می‌شود. بیمارانی که دچار زمین‌خوردگی می‌شوند، چه دچار آسیب بشوند و یا نشوند، دچار ترس از زمین‌خوردگی مجدد شده و بنابراین فعالیت‌های عملکردی خود را به‌منظور جلوگیری از زمین‌خوردگی مجدد احتمالی محدود می‌کنند. این امر موجب محدود شدن سطح تحرک بیماران، ضعف عضلانی و افزایش خطر زمین خوردن در آینده می‌شود. بررسی ارتباط بین تعادل و ترس از زمین خوردن در بیماران دچار استئوآرتریت زانو می‌تواند به تشخیص مکانیسم ناتوانی و زمین‌خوردگی در این بیماران و نهایتاً یافتن روش درمانی مؤثر جهت کاهش زمین‌خوردگی ایشان کمک کند. مطالعات پیشین، تعادل بیماران دچار استئوآرتریت زانو را با استفاده از روش‌های بالینی و غالباً در وضعیت ایستایی (ایستاتیک) سنجیده و ارتباط آن را با ترس از زمین‌خوردگی بررسی کرده‌اند. .ضمن آنکه تعادل بیماران طی راه رفتن توسط سیستم‌های ارزیابی تعادل پویا بررسی نشده است. بنابراین هدف از مطالعه حاضر ارزیابی تعادل پویای (دینامیک) بیماران دچار استئوآرتریت زانو در مقایسه با افراد سالم (منحصراً طی راه رفتن و بر‌اساس نوسانات مرکز ثقل بدن) و ارزیابی تعادل ایستایی با استفاده از پارامترهای بیومکانیکال (نوسانات مرکز فشار کف پایی) و و ارتباط آن با ترس از زمین‌خوردگی است. روش بررسی مطالعه حاضر یک پژوهش مقطعی‌توصیفی است. 15 بیمار دچار استئوآرتریت خفیف تا متوسط زانو با میانگین سنی 22/3±50 و ۱۵ فرد سالم که از‌لحاظ متغیرهای مخدوش‌کننده با گروه بیمار تطبیق داده شدند‌، در مطالعه حاضر شرکت کردند. تعادل ایستایی بیماران با استفاده از صفحه نیروی کیستلر و بر‌اساس نوسانات مرکز فشار کف پایی در دو جهت قدامی‌خلفی و داخلی‌خارجی و تعادل پویای بیماران طی راه رفتن و بر‌اساس ارتباط بین مرکز ثقل بدن و سطح اتکای بدن در دو جهت قدامی‌خلفی و داخلی‌خارجی بررسی شد. به‌منظور ثبت متغیرهای تعادل ایستایی و پویا از سیستم آنالیز حرکت مجهز به 7 دوربین و صفحه نیروی کیستلر استفاده شد. همچنین به‌منظور مدل‌سازی سگمان‌های بدن، خروجی نرم‌افزار آنالیز حرکت به نرم‌افزار Visual 3D انتقال داده شد. جهت سنجش ترس از زمین‌خوردگی از مقیاس کارآمدی افتادن بین‌المللی استفاده شد. . توزیع نرمال داده‌ها با آزمون شاپیروویلک بررسی شد. به‌منظور مقایسه تعادل بیماران و افراد سالم از آزمون تی 2 نمونه مستقل و جهت بررسی ارتباط بین پارامترهای تعادل ایستایی و پویا و ترس از زمین‌خوردگی از ضریب همبستگی پیرسون ‌استفاده شد. یافته‌ها مطالعه حاضر نشان داد بیماران دچار استئوآرتریت زانو طی ایستادن و راه رفتن تعادل کمتری نسبت به افراد سالم دارند (0/05>‌P). همچنین براساس نتایج، ارتباط مستقیمی بین نوسانات مرکز فشار کف پایی در جهت قدامی‌خلفی و ترس از زمین‌خوردگی وجود دارد، هرچند این ارتباط از‌لحاظ آماری معنادار نبود (P=0/123 و r=0/416). همچنین ارتباطی بین دیگر پارامترهای مرکز فشار بدن و مقیاس مقیاس بین‌المللی کارآمدی افتادن حاصل نشد (P=0/05 و r=0). ارتباط بین نوسانات مرکز ثقل بدن در جهت قدامی‌خلفی و داخلی‌خارجی و مقیاس بین‌المللی کارآمدی افتادن به ترتیب برابر با 0/309 و 0/123- تعیین شد و این ارتباط از لحاظ آماری معنادار نبود (0/05>‌P). نتیجه‌گیری بر‌اساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، ارتباط معناداری بین متغیرهای تعادل ایستایی و پویای افراد دچار استئوآرتریت خفیف تا متوسط زانو (بر‌اساس متغیرهای مرکز فشار کف پایی و مرکز ثقل بدن) و مقیاس ترس از زمین‌خوردگی وجود ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد به‌منظور بهبود توانایی‌های عملکردی این بیماران، درمانگر باید بر دیگر پارامترهای اثرگذار بر زمین‌خوردگی مثل کاهش درد، بهبود قدرت عضلانی و حس عمقی تمرکز کند. پیشنهاد می‌‌شود مطالعات آینده دامنه‌های سنی بیشتری از افراد سالمند را ارزیابی کند و علاوه بر بررسی هم‌زمان فاکتورهای مؤثر بر زمین‌خوردگی بیماران ( همچون درد، حس عمقی، بینایی، قدرت عضلاتی)، تعادل را هم بر‌اساس تست‌های آزمایشگاهی و هم ارزیابی‌های بالینی بسنجد.