ارزیابی عوامل اثر گذار بر فضای ارزش آفرینی طبیعت گردی در اکوسیستم های بیابانی (نمونۀ موردی: مرنجاب)

چکیده مقاله

ارزش‌آفرینی یک مفهوم جدید، ارزشمند و بسیار گسترده است. نظریه‌پردازان، آن را ایجاد یک چیزِ ارزشمند از هیچ می‌دانند. بدون شک، تلفیق مناسب و دقیق طبیعت‌گردی و ارزش‌آفرینی می‌تواند فرصت‌های بدیع اقتصادی به‌همراه داشته باشد که یکی از پیامدهای آن توسعۀ فرصت‌های اشتغال است تا توریسم در رویکردی اکوسیستمی، از لحاظ بوم‌شناسی در طولانی‌مدت قابل‌قبول و از لحاظ مالی، خودکفا و از نظر دیدگاه‌های اجتماعی و اخلاقی برای جوامع محلی مفید و نوی بخش باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عوامل اثرگذار بر فضای ارزش‌آفرینی طبیعت‌گردی در اکوسیستم کویری با استفاده از روش دلفی انجام شد. ابزار پژوهش پرسش‌نامه‌ای با 6 شاخص، 21 معیار و 125 زیرمعیار بود که توسط 25 کارشناس خبره در قالب پرسش‌نامۀ دو مرحله‌ای دلفی و طیف پنج گزینه‌ای لیکرت پاسخ داده شد. یافته‌ها نشان داد که معیار فرهنگی‌آموزشی با میانگین وزنی 096/1 دارای بیشترین ضریب تأثیر‌گذاری بر کارآفرینی اکوتوریستی در کویر مرنجاب بوده است. معیار اجتماعی با میانگین امتیاز وزنی 946/0 در رتبۀ دوم قرار داشت و معیارهای طبیعت‌گردی، زیرساخت‌های اولیه، حمل‌ونقل، اقامتی و رفاهی تفریحی به‌ترتیب با میانگین امتیاز وزنی 665/0، 588/0،560/0، 559/0 و 524/0در جایگاه‌های سوم تا هفتم قرار گرفتند. معیار بازار محلی با میانگین امتیاز 508/0 نیز هشتمین معیار مؤثر بر کارآفرینی اکوتوریستی تشخیص داده شد. معیارهای ویژگی‌های خاک، سیمای فیزیکی، اقتصادی، پوشش گیاهی، اقلیم منطقه، حیات وحش، نهادی، تبلیغات و اطلاع‌رسانی، بهداشتی‌درمانی، غذا و نوشیدنی، منابع آب، ارتباطی‌ـ الکترونیکی و حساسیت محیطی به‌ترتیب در جایگاه‌های بعدی اثرگذاری بر فرصت‌های کارآفرینی اکوتوریستی قرار داشتند.