جستاری در خطاب عتاب آمیز پیامبر اسلام درآیۀ 128 سوره آل عمران

چکیده مقاله

یکی از مباحث کلامی موجود در قرآن کریم که از دیربـاز توجه مفسران شـیعه و اهـل سنت را به خود معطوف  داشته است، آیات خطاب های عتاب آمیز و نکوهش­گونه خداوند به پیامبر اکرم(ص) است. از جمله آن­ها، آیۀ 128 سوره آل عمران است (لَیْسَ لَکَ مِنَ الْأَمْرِ شَیْ‏ءٌ ) . مفسران در شرح و تفسیر این آیه، نظر واحدی ارائه نکرده و هر یک به گونه‏ای متفاوت تفسیر نموده ‏اند.گاه مخاطب مورد نکوهش را پیامبر (ص) دانسته و در تفسیر این آیه سکوت اختیار کرده ‏اند و گاه با حمل بر ترک اولی، به توجیه معنای آن پرداخته‏اند و گاه مخاطب این آیه را نه شخص پیامبر بلکه عموم مردم دانسته اند. اهتمام اصلی مفسران در توجیه و تحلیل این گونه خطاب نکوهش بار، حل تعارضی است که به گمان بعضی، با عصمت پیامبراسلام(ص) دارد. پژوهش حاضر می کوشد با روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفیـی- تحلیلی، نظرات یاد شده را واکاوی نماید و با توجه به قرائن و شواهد، آیۀ یاد شده را به گونه­ای تبیین نماید که هم ظاهر آیات و معانی لفظی آن­ها لحاظ شود و هم مسئله عصمت پیامبر اسلام(ص)، مورد خدشه قرار نگیرد و نیز حکمت انعکاس این عتاب در قرآن کریم ، روشن گردد.