تأثیر معیارهای ژئوهیدروکلیمایی بر مکان گزینی شهرها با رویکرد دفاع غیر عامل [مطالعه موردی خراسان شمالی]

چکیده مقاله

شهرها به عنوان مهم ترین مراکز ثقل جمعیتی بوده و دارای تأسیسات زیر بنایی فراوان می باشند که در موقع بروز مخاطرات (نظامی)غالباً به عنوان مهم ترین اهداف نظامی همواره مورد تهدید قرار می گیرند، لذا مکان گزینی مناسب با رویکرد دفاع غیر عامل می تواند در موقع حملات نظامی باعث تقلیل چشمگیر خسارات و تلفات گردد، در واقع مکان گزینی شهری یکی از اصول مهمِ پدافند غیر عامل است که باید در شناسایی محل استقرار مراکز جمعیتی و تأسیسات زیر بنایی مورد توجه جدی قرار گیرد. منطقه شمال شرق به علت هم جواری با دو کشور افغانستان و ترکمنستان وجود مراکز جمعیتی مهم از جمله دومین کلانشهر کشور در این منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است. توجه به مکان گزینی مطلوب مراکز شهری با توجه به پتانسیل های فراوان جغرافیای طبیعی منطقه می تواند از بروز خسارت های زیاد در شرایط بحران جلوگیری نماید. بنابراین در این پژوهش به دنبال یافتن مکان مناسب برای شهرها با رویکرد دفاع غیر عامل در منطقه شمال شرق کشور با توجه به این ظرفیت های جغرافیای طبیعی هستیم. نوع پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. پس از بررسی مبانی نظری از طریق روش اسنادی به توصیف و تحلیل ویژگی های مرتبط با محدوده پژوهش پرداخته شده است. هم چنین داده های فضایی مورد نیاز این تحقیق از تصاویر ماهواره لندست 5 و نقشه های رقومی شده، تصاویر Google Earth و مطالعات میدانی استخراج شده است که در طی این پروسه از نرم افزارهای Idrisi،Google Earth و GISبه تحلیل این تصاویر پرداخته شده است، نتایج حاصل از فرآیند تحلیل نقشه نشان دهندة این مطلب است که با توجه به نقش عوامل طبیعی شامل؛ هفت عامل طیبیعی شامل: گسل و لرزه خیزی، جنس زمین ، شبکه آب های جاری، اقلیم، شیب، جهت شیب ، بلندی و ارتفاع، عامل ژئومورفولوژیکی در دفاع غیر عامل مناطق شمال و شمال غرب دارای بیش ترین وزن می باشند و مناطق جنوب، جنوب شرق و شرق مناطقی مناسبی برای مکان گزینی شهرها نمی باشند. واژگان کلیدی: مکان گزینی ، دفاع غیر عامل، شهر های شمال شرق، معیارهای ژئومورفولوژیکی، معیارهای اقلیمی