واکاوی ادراکات و تجارب زیسته دانشجویان کارشناسی مشمول کمیسیون موارد خاص از پدیده ماندگاری تحصیلی (مورد مطالعه: دانشگاه کاشان)

Abstract

هدف مطالعه حاضر تحلیل ادراکات و تجارب زیسته‌ی دانشجویان کارشناسی مشمول کمیسیون بررسی موارد خاص دانشگاه کاشان از دلایل افزایش سنوات تحصیلی بود. این پژوهش از نوع مطالعات کاربردی بوده که با استفاده از روش کیفی انجام گرفت و یافته‌های پژوهش با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه‌ساختاریافته، گردآوری گردید. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه‌ی دانشجویان مقطع کارشناسی سال تحصیلی 1401-1400 بود که در دانشگاه کاشان مشغول به تحصیل بودند. به منظور نمونه‌گیری از دانشجویان-که جهت دریافت مجوز ادامه تحصیل، مشمول مراجعه به کمیسیون بررسی موارد خاص دانشگاه کاشان شدند- از روش هدفمند (قضاوتی) استفاده شد و فرآیند مصاحبه با دانشجویان نیز تا رسیدن به اشباع نظری (23 نفر) ادامه یافت. پایایی ابزار مصاحبه بر اساس چهار ملاک اعتبار، انتقال، اطمینان و تأیید مورد بررسی قرار گرفت و تحلیل داده‌های پژوهش با روش کوربین و استراوس انجام شد. طبق یافته‌های به دست آمده تعداد کدهای باز استخراج شده 1161 بود که به ترتیب در سه هسته‌ی اصلی عوامل فردی - خانوادگی با فراوانی 637 (24/48 درصد)، عوامل آموزشی - سازمانی با فراوانی 410 (20/39 درصد) و عوامل اجتماعی - اقتصادی با فراوانی 114 (56/12درصد) دسته‌بندی شد. در ارتباط با بیشترین مقوله‌های اشاره شده در رابطه با هر هسته می‌توان گفت که کد محوری «چالش‌های روان‌شناختی» دارای بیشترین میزان فراوانی در عوامل فردی - خانوادگی با فراوانی 85 (34/13 درصد)، کد محوری «ضعف برنامه درسی» دارای بیشترین میزان فراوانی در عوامل آموزشی - سازمانی با فراوانی 68 (59/16 درصد) و کد محوری «مؤثرهای مالی» دارای بیشترین میزان فراوانی در عوامل اجتماعی - اقتصادی با فراوانی 45 (47/39 درصد) بود. در نهایت نتایج پژوهش حاکی از آن است که ماندگاری تحصیلی یک معضل مهم و چند وجهی است که برای پیشگیری از آن بایستی به نقش عوامل متعدد موثر بر آن توجه داشت. بنابراین، جهت حل مسائل و رفع موانع، به همکاری فرابخشی نیاز است؛ لذا تعامل و همکاری بخش‌های مختلف از جمله دانشگاه، اساتید، خانواده و جامعه جهت اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه و حمایتی ضرورت دارد.