کاشی‌های زرین فام نویافته از زیارتگاه شاه‌یلمان کاشان

Abstract

این پژوهش بر مطالعه کاشی‌ های زرین فام مقبره شاه‌ یلمان کاشان تکیه دارد. در پاییز سال 1384طی وقوع آتش سوزی در زیارتگاه شاه‌ یلمان مجموعه‌ای از کاشی‌ های زرین فام که روی مزار نصب شده بودند هویدا شد که به دلیل آسیب دیدگی و صدمه از بدنه خود جدا و برای حفاظت بیشتر به اداره میراث فرهنگی کاشان منتقل شدند. تاکنون درباره این کاشی ها هیچ گونه اطلاعاتی ارائه نشده و یا در جایی به نمایش در نیامده اند. به دلیل ارزش بالای کاشی ها، آنها را از جهت تزیینات و تکنیک های اجرا شده مورد مطالعه قرار دادیم. از آنجا که این کاشی ها دارای امضای سازنده نیستند بنابراین درصدد شدیم تا آنها را با آثار مشابه دارای امضا مورد مقایسه قرار دهیم. در این پژوهش به پرسش های زیر پرداخته شده است: 1-کاشی های زرین فام بدست آمده به این بنای خاص تعلق دارند یا از مکان دیگری به اینجا آورده شده اند؟ 2- کاشی‌ های زرین فام مورد مطالعه از نظر سبک شناسی به کدام خاندان یا استاد کاشی ساز قابل انتساب است؟ نویسندگان این پژوهش، کاشی‌ های زیارتگاه را با روش توصیفی- تطبیقی مورد مطالعه قرار دادند کاشی‌های مورد مطالعه تعداد یازده عدد هستند که از تمامی آنها مستندسازی دقیق شامل عکاسی و طراحی نقوش را شامل می شود همچنین بخشی از اطلاعات بصورت کتابخانه ای گردآوری شده است. کاشی‌ های نویافته از لحاظ ظاهری شباهت بسیاری با کاشی‌ های اماکن مقدس دیگری از جمله حرم امام رضا دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که احتمالا این کاشی ها به زیارتگاه شاه‌ یلمان متعلق نبوده و کاربرد دیگری غیر از لوح مزار داشته ولی بعدها به عنوان لوح مزار در این بنا نصب شده است. از این پژوهش همچنین در می یابیم کاشی‌ های زرین فام مورد مطالعه، طراح یا طراحانی مشابه آثار موجود در بناهای دیگررا دارد.