نشانه شناسی و تحلیل فرامتنی برخی از کنایات نهج البلاغه

Abstract

در زبان معیار و کلام روزمره، تعبیراتی به کار می رود کیه میول ک کاتیاتر تراتیر از معظیار یا رر آن است؛ تعبیراتی که به سبب تقوان قریظۀ بازدارنوه، معظار لازمی آن ا اراده می شی د و کظاییه نیام دارنو. پی بردن به مفه م این قبیل تعابیر، مستازم عرضۀ داک یا نشانه ار زبانی آن یا ، بیر مبیانی و اص ک سیتی ل ژیک یا نشانه شظاسی و تحایل ترامتظی آن است. ازایین رو در عرصیۀ دیوی پژو یی،  در خطبۀ امیر مؤمظیان » سولتُ دونها ث با « در دوی نب ر و » رتقا بالق اریر « دربارۀ تعابیرر از قبیل که صبغۀ کظایی دارنو، نتی ت ان به معظار ا ر الفاظ آن ا بسظوه کرد. ،» لِا ی هِ أبُی « ، در این جستار، با روش ت صیفی ی استظتاجی، به بررسی و تحایل ترامتظی تعابیر کظیایی که در مت ن روایی و خطب نهج البلاغه پر بسامونو پرداخته می شی د. » ثَکِاَتک أُمُّک « و » بَاَتهُ الهبُ کُ « بوین مظظ ر، پیشیظه و زمیظۀ کاربرد آن ا در تر ظگ و ادب جا ای و صیور اسیلام تبییین شیوه و بیا ملادظۀ شخصیت کاربران آن ا، معا م شوه که برخلاف آنچه مشیه ر اسیت، ایین قبییل تعبییرا ، کظایاتی از ن ع تعریض ستظو و در اکثر م ارد، معظار لفظی این عبارا که نفرین باشو میراد نیسیت باکه ا هار تعجب، شگفتی و البته گا ی نک ر، از مفا ی نهفتۀ این تعبیرا و مراد کاربر آن است.