زبان‌کاوی «چکامه طلایی» سیدحمیری براساس نقد فرمالیستی

Abstract

سیدحمیری ازجمله شاعران آیینی سراست که برای تبیین حقایق تاریخی، درعین‌حال که بر خردورزی و عقلانیت تکیه دارد، از زبان احساس نیز بهره می‌برد. او هنرمندانه، فرم را دستمایه‌ی آفرینش مفاهیم و مضامین جدید قرار می‌دهد به‌گونه‌ای‌که توجه شنونده را می‌رباید و معنای موردنظر خود را در ذهن وی تثبیت می‌نماید. وی این سروده را بر «سهل ممتنع» که سازه‌ی هنری نیرومندی‌ست، بنا می‌نهد. نگارندگان در این جستار برآنند تا با مطالعه‌ی کیفی و درپیش‌گرفتن روش نقد زبانی، «چکامه طلایی» سیدحمیری را بررسی نمایند. دستاورد تحقیق بیانگر آن است که سیدحمیری بااستفاده‌از ظرفیت موسیقایی «بحر کامل»، به وحدتِ حال و تجربه‌ی روحی نایل می‌آید. ضرب‌آهنگ و خوش‌نوایی این چکامه حاصل پاره‌ای از تکرار‌های آوایی‌ست که نشان از گزینش آگاهانه‌ی خالق این اثر هنری دارد. وی با‌بهره‌گیری‌از تکرارهای نامرئی و واژه‌هایی که از طول موج صوتی یکسان برخوردارند، لذت صوتی و شنیداری را برای خواننده پدید می‌آورد تا به شعر خویش تنوع و زیبایی ببخشد. سیدحمیری در سطح معنایی شگفت‌آفرین است. وی بااستفاده‌از زبانی که رام دستان اوست، به‌رغم رویکرد هنرمندانه‌ی وی به هنجارگریزی و احیا و ساخت ترکیبات نو، همانند دیگر شاعران آیینی، روح معنا را به‌پای تندیس فرم قربانی نمی‌سازد.