ﺧﻮاﻧﺶ ﺳﺎﯾﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﻧﺎﻣﮥ اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﺣﻨﯿﻒ

Abstract

در ﺧﻮاﻧﺶ ﻣﺘﻦ ﻫﺎی ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺪ ادﺑﯽ و از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ ، ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺎ ﺳﻮﯾﻪ ﻫﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿـﻞ ﺳـﻮﯾﮥ وزﻧـﯽ، آواﯾﯽ و ﺑﻼﻏﯽ روﺑﻪ روﺳﺖ؛ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺶ ﺳﺎﯾﻪ ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ، ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ، ﺳﺎزواری ﻫﺎ، ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻫﺎ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﭘﯿﺪا و ﭘﻨﻬﺎن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺘﻦ ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺪﻟﻮل ﻫﺎی ﭘﯿﺪا و ﻧﺎﭘﯿﺪای اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣـﯽ ﺷـﻮد. در اﯾﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ و روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ، و ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺶ ﺳﺎﯾﻪ ﻣﻌﻨـﺎﯾﯽ، ﻧﺎﻣـﻪ ﭼﻬﻞ وﭘﻨﺠﻢ ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ)ﻧﺎﻣﮥ اﻣﺎم ﺑﻪ ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﺣﻨﯿﻒ( ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. دﺳﺘﺎورد اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻌﻠﻮم ﺳﺎﺧﺘﻪ ﮐﻪ در ﺑﺎﻓﺖ و ﺳﺎﺧﺘﺎر اﯾﻦ ﻧﺎﻣﻪ، ﺣﻀﻮر ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ ﻋﻨﺎﺻـﺮ آواﯾـﯽ واژﮔﺎن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ و اﻟﻘﺎی ﻣﻌﻨﺎ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ اﯾﻔﺎ ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﺎﯾﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺗﮑﺮار واﮐﻪ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻧﻮﻋﯽ «ای»و «آ» ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺎرﻣﻮﻧﯽ ﺷﺪه، ﺑﺎزﺗﺎب دﻫﻨﺪۀ اﺣﺴﺎس دروﻧﯽ اﻣﺎم در ﺑﺮاﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﮐﺎرﮔﺰار ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﺖ. ﺑﺴﺎﻣﺪ ﻓﻌﻞ ﻣﺎﺿﯽ ﮐﻪ از ﻗﻄﻌﯿﺖ ﮔﺰاره ﻫﺎ و ﻫﺸـﺪارﻫﺎی ﺟـﺪی اﻣـﺎم ﺣﮑﺎﯾﺖ دارد. ﺑﺎ ﻫﻤﺮاﻫﯽ ﻓﻌﻞ ﻣﻀﺎرع ﺗﻮﺟﻪ دادن ﺑﻪ ﭘﯿﻮﻧﺪ زﻣﺎن و اﻧﺪرز ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺮای آﯾﻨـﺪه را ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ. ﺳﺎﯾﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮐﺎرﺑﺴﺖ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺗﺰاﺣﻢ ﺗﺸﺒﯿﻪ و اﺳﺘﻌﺎره، ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت ﺗﺼﻮﯾﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﻮﻧـﺪﻫﺎی دروﻧـﯽ ﺑﺮ اﻧﮕﯿﺰش ﺣﺲ ﺗﺄﻣﻞ ﻣﺨﺎﻃﺐ در رﻓﺘﺎرﻫﺎ و روﯾﺪادﻫﺎ و اﻗﻨﺎع وی ﻣﺘﻦ اﻧﺠﺎﻣﯿﺪه از ﺗﺄﮐﯿﺪ اﻣﯿﺮ ﻣﺆﻣﻨﺎن اﺳﺖ.