بررسی تطبیقی الهیات معنوی-کارتوزیِ سَنت برونو و امام محمد غزالی

Abstract

سنت برونوی کارتوزی اهل کلن، قرابت زیادی میان تجارب معنوی او، با غزالی، که هر دو تقریباً در یک زمان می‌زیستند، وجود دارد. کارتوزی‌ها فرقه‌ای عرفانی‌مسلک بودند که تأثیر بسزایی بر مسیحیت داشته‌اند. قرابت‌هایی میان تجارب معنوی ایشان و برخی فرقه‌های معنویت‌گرا در سنت اسلامی می‌توان ملاحظه نمود که در جستار پیش رو، ضمن معرفی چهره معنوی برجسته این فرقه، یعنی سَنت برونو، به برخی از این موارد اشاره خواهیم نمود. هم برونو و هم غزالی مواجهه‌ی اصلاح‌گرایانه‌ای با سنت‌های غلط دینی خود داشتند. همچنین سنت برونو و غزالی، تحول باطنی عمیقی در زندگی خود تجربه کردند تا آنجا که برونو تأمل در تنهایی را بر کسب مقامات کلیسایی ترجیح داد و شعار "دل‌کندن از دنیا" و "نیل به عشق حقیقی" را سر داد. البته برونو اثری مکتوب بر جای نگذاشت تا در آن به تحولات روحی خود اشاره کند. اما هر دوی آنها تلاش کردند تا برای رهایی از بحران روحی، برون‌رفتی معنوی بیابند. در پژوهش حاضر تلاش می‌کنیم تا پس از ترسیم زمینه و زمانه‌ی مؤثر بر اندیشه‌های غزالی و برونو، تحولات معنوی این دو را واکاوی نمائیم. به تحولات روحی و معنوی غزالی برای رسیدن به یقین، بیشتر از زوایه‌ی کتاب میزان العمل او توجه خواهیم نمود.