بررسی تأثیر حیاط و پوشش گیاهی در محل سکونت افراد بر عملکرد شناختی ساکنان (مطالعه موردی: بافت مسکونی هسته مرکزی شهر ایلام)

چکیده مقاله

حیاط یکی از عناصر در معماری خانه و دارای قدمتی طولانی است و وجود آن، علاوه بر فراهم نمودن ویژگی¬هایی مثل سایه¬اندازی، تهویه طبیعی، نورگیری و غیره برای محل سکونت افراد، می¬تواند به عنوان یک عامل محیطی در عملکرد افراد تأثیرگذار باشد. اما در امروزی وجود حیاط و پوشش گیاهی چندان مورد توجه قرار نمی¬گیرد که عدم توجه به این امر سبب پدید آمدن اختلالات روحی و به خطر انداختن سلامت جسمی و روانی ساکنان شده است. از این¬رو، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر حیاط و پوشش گیاهی بر عملکرد شناختی ساکنان بوده که به روش توصیفی – تحلیلی (پیمایشی) از نوع همبستگی انجام گرفته است. برای این منظور، تعداد سه مکان پرتردد در هسته مرکزی شهر ایلام از ابتدای تیرماه تا هفتم مهرماه 1401 مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین در کنار مطالعات کتابخانه‌ای، حضور فیزیکی در این اماکن و انجام مطالعات میدانی، هم‌زمان پاسخ تعداد 502 نفر از عابران به پرسشنامه‌ها ثبت گردید. داده¬های گردآوری شده به روشی نوین اعتبارسنجی شده و از طریق برازش رگرسیون لوجستیک نقش متغیرهای اثرگذار در پیش‌بینی احتمال قرارگیری در عملکرد شناختی قابل‌قبول افراد (استاندارد) با نرم‌افزار 24SPSS مشخص شده است. یافته‌ها نشان داد سکونت افراد در خانه¬های حیاط¬دار که دارای پوشش گیاهی هستند می¬تواند سبب بهبود عملکرد شناختی آنها گردد. همچنین، وجود پوشش گیاهی در محل سکونت افراد و زندگی در خانه‌های ویلایی (حیاط¬دار) می‌تواند احتمال بروز عملکرد شناختی افراد را تا سطح 967/0 درصد پیش‌بینی نماید. بررسی وضعیت عملکردشناختی افراد براساس جنسیت نیز نشان داد بین عملکرد شناختی زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد، عملکرد شناختی زنان در متغیر کلام، آگاهی به زمان و مکان، حافظه و متغیر دیداری - فضایی / اجرایی نسبت به مردان قوی‌تر است و در زمینه متغیرهای انتزاع و توجه، عملکرد شناختی ضعیف‌تری داشتند.