اثر تنش خشکی بر کارائی فتوسیستم دو و محتوی رنگدانه‌ها در برگ گیاه قرداغ (Nitraria schoberi L.) ابوالفضل رنجبر1 ، سید علی موسوی2

چکیده مقاله

گیاه قره داغ (Nitraria schoberi L.)، عضو غالب پوشش گیاهی بیابان‌های ماسه‌ای و رسی آسیای مرکزی است. مطالعات بعمل آمده مؤید این است که گونه‌ی قره داغ مورد تعذیه نشخوارکنندگان قرار می گیرد و بعنوان یک اندوخته قابل چرا به منظور تامین کمبود علوفه در دوره های خشک در نظر گرفته می‌شود. تنش های محیطی از جمله تنش خشکی، منجر به اثرات مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد دستگاه فتوسنتز کننده می شود. مطالعات بر مبنای ارزیابی پارامترهای بازپخش کلروفیل‌a نشان داده که فتوسیستم دو به تنش آبی کاملا مقاوم است، اما میزان انتقال الکترون به منظور بازدارندگی نوری و آسیب نرسیدن به دستگاه فتوسنتز کننده متوقف می شود. مطالعات گوناگون نشان می دهد که محتوی کلروفیل با افزایش تنش های محیطی از جمله خشکی به علت تخریب آنزیمی کاهش می یابد. به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر عملکرد دستگاه فتوسنتز کننده‌ی گیاه قره داغ، بذور این گونه در مهرماه 1391 از زیستگاه تیپیک این گونه واقع در اطراف دریاچه نمک مرنجاب (حومه کاشان) جمع‌آوری گردید. تیمار‌های خشکی بر اساس پتانسیل آب موجود در خاک درظرفیت مزرعه (FC) به پنج سطح شامل: بدون تنش خشکی (100% ظرفیت مزرعه، در این سطح میانگین محتوی آب در خاک 37% اندازه گیری شد، T1)، خشکی ملایم (80% ظرفیت مزرعه، T2)، خشکی متوسط (60% ظرفیت مزرعه، T3)، خشکی زیاد ( 40% ظرفیت مزرعه، T4) و خشکی شدید (20% ظرفیت مزرعه، T5) تقسیم و اعمال گردید. با اندازه گیری پارامترهای بازپخش کلروفیل‌a (F0، Fm، Fv/Fm، ΦPSII، qP و NPQ)‌، محتوی رنگدانه ها (کلروفیل های a، b و کاروتنوئید) و مقایسه‌ی میانگین پارامترها، اثر معنی دار تنش خشکی در سطح تیمار T4 آشکار و تا T5 ادامه داشت. بنابراین، نتیجه گیری مهمی که از داده های بدست آمده می توان کرد این است که گونه‌ی قره داغ یک گونه‌ی مقاوم به خشکی است. نتایج حاصله بیانگر آن است که این گونه توانایی حفظ عملکرد دستگاه فتوسنتز کننده را در سطوح نسبتا بالای خشکی دارد